0000008 (22)

Wzrost kości na długość

Kościec określa kształt i wielkość ciała ludzkiego (2). U człowieka zdrowego w obecności dostatecznych ilościowo i jakościowo substratów wzrost, jest regulowany przez interakcję między hormonami a układem kostnym. Tempo oraz rytm wzrastania są cechami o silnym genetycznym uwarunkowaniu.

Narządem docelowym działania hormonów na wzrost jest układ chrzestno--kostny (5). Wzrost na długość wiąże się z kostnieniem głównie śródchrzęstnym. poszerzanie się kości zachodzi przede wszystkim na podłożu błoniastym. Crilly w 1972 r. (4) w doświadczeniu na zwierzętach stwierdził, że w procesie wzrastania kości biorą udział oba typy kostnienia zarówno śródchrzęstne, jak i śródblo-niaste, a wszystkie trzy rodzaje tkanki: włóknista, chrzęstna i kostna rozrastają się równomiernie. Uważa się obecnie, że harmonijność wzrastania wszystkich tkanek zachodzi dzięki wiodącej roli tkanki chrzestnej, której podporządkowany jest wzrost pozostałych tkanek (18).

Potencja) wzrostowy chrząstki określony jest już w'e wczesnym okresie życia zarodka, a dowodem tego są obserwacje na zwierzętach. Okazało się, że wszczepiona do odbytnicy matki chrząstka ogona noworodka szczura rozwija się normalnie, kształtując się w ogon kostny.

Miejscem wzrastania kości na długość jest układ nasadowy, tzw. płytka wzrostowa, oraz chrząstka nasadowa tworząca powierzchnię stawową. Juster podkreśla rolę wzrostową obsadki okołochrzęstnej (virole perichondrale), znajdującej się w sąsiedztwie chrząstki łączącej, która wchodzi w skład przynasady kostnej i wraz z nią integralnie rozwija się i rośnie. Uważa on, że słuszniejsza jest nazwa „obsadka przynasadowa” (virole melaphysaire), która wraz z przy-nasadą odgrywa istotną rolę we wzrastaniu kości na długość (7). Tak więc układ wzrostowy składa się z aparatu nasadowego, tj. płytki wzrostowej nasady, chrząstki stawowej nasady oraz przynasady kostnej.

Mechanizm wzrastania według ostatnio przedstawionej hipotezy Crilly (cyt. wg Pritcharda) polega na rozroście płytki wzrostowej w kierunku włókien kolagenowych okostnej (ryc. 2). Napięcie i rozpieranie tycłi włókien przez rosnące części chrząstki pobudza mechanicznie rozrost kolagenu, który zwrotnie stymuluje proces kostnienia śródłącznotkankowego. Napięta okostna pęka w oko-

Wzrost

odokostnowy

(Ciśnienie odokostnowe

Ryc. 2. Tworzenie się chrząstki i kości. Młoda chrząstka płytki wzrostowej działa jako rozrusznik, starsza jako induktnr kostny, obumarła jako rusztowanie kości.

10