005 (70)

rąk. wkłada mniejsze zabawki do większych i wyjmuje je.

12 miesiąc życia

Pod koniec tego okresu dziecko stawia pierwsze samodzielne kroki, chodzi na sztywnych szeroko rozstawionych nogach kołysząc się, staje samodzielnie, często stąpa na palcach. Potrafi także podać do ręki przedmiot, wykonuje proste polecenia, np. podaj mi. Wymawia ze zrozumieniem pierwsze słowa. Zwraca na siebie uwagę. np. powtarzając pewne czynności wywołujące śmiech. Wyraża swoje emocje przez śmiech, płacz i sprzeciw⁷. Manipuluje zabawkami. Usiłuje dopasować części zabawki. Jest żywo zainteresowane otoczeniem.

Rozwój wczesnodziecięcy i przedszkolny

W 2 i 3 roku życia dominuje intensywny rozwój mowy.

W 15 miesiącu życia dziecko mówi ze zrozumieniem kilka słów. używa własnych określeń na przedmioty i czynności. Ze zrozumieniem wykonuje złożone polecenia. Doskonali czynność samodzielnego chodzenia, dokonuje prób wykonywania różnych czynności, np. otwiera i zamyka pudełka, samodzielnie się rozbiera.

W 18 miesiącu życia dziecko wypowiada około 8 słów, a rozumie znacznie więcej. Swoje pragnienia i żądania wyraża gestem i słowem. Sygnalizuje także potrzeby fizjologiczne. Jest bardzo ruchliwe i zainteresowane otoczeniem. Próbuje samodzielnie posługiwać się łyżką przy jedzeniu. Po schodach wchodzi krokiem dostawnym.

W 21 miesiącu życia potrafi w wypowiedziach łączyć po 2-3 słowa, używa około 20 słów, często wymawia je po swojemu. W zabawie naśladuje proste czynności dorosłych. Nie potrafi bawić się z rówieśnikami, jest agresywne w stosunku do innych dzieci i nie pozwala sobie odbierać zabawek. Po schodach wchodzi samodzielnie, trzymając się poręczy, schodzi krokiem dostawnym z obustronnym podparciem.

Pod koniec 2 roku życia zaczyna dużo mówić, zna około 200-300 słów, używa orzeczeń przy budowaniu prostych zdań, o sobie mówi w trzeciej osobie . Przy jedzeniu i ubieraniu się potrzebuje jeszcze pomocy dorosłych, ale już w niewielkim stopniu. Chodzi i biega pewnie po schodach, schodzi samodzielnie, oparte o poręcz.

W tym czasie istnieje silna potrzeba więzi emocjonalnej z najbliższymi, która wyraża się poprzez szukanie z nimi kontaktów. Charakterystyczna jest zmienność stanów uczuciowych.

W wieku 2 i pół lat mówi pełnymi zdaniami, zwykle gramatycznie. Jest wrażliwe na pochwały. Odczuwa dużą potrzebę samodzielności. W tym okresie wzrasta precyzja i harmonia ruchów. Dziecko potrafi budować wieżę z klocków, rysuje i nazywa czynności, które wykonuje. Wzrasta ruchliwość i sprawność motoryczna, co stanowi pewne zagrożenie, gdyż pragnie uznania dla zdobytych umiejętności często przez popisy zręcznościowe. Po schodach chodzi krokiem naprzemiennym.

Należy pamiętać, że w indywidualnych przypadkach mogą istnieć znaczne odchylenia od powyższych reguł, np. dziecko zaczyna mówić dopiero od 2 roku życia i nie zawsze świadczy to o zaburzeniach intelektualnych.

W 3 roku życia dziecko ma już duży zasób słów (około 900), używa zdań złożonych, często zadaje pytania. W tym czasie wzrasta kontrola nad emocjami, dziecko często się śmieje, jest spontaniczne i samodzielne. Doskonali się współdziałanie obu rąk i wzrasta koordynacja wzrokowo-ruchowa (np. rzuca piłkę nie tracąc równowagi). Samodzielnie zjada posiłek, myje ręce, ubiera się. Szybki rozwój uwagi, kojarzenia i wyobraźni otwiera możliwości poznawcze, a zwłaszcza rozumienie pewnych związków przyczynowych. Rozwój myślenia i pamięci pozwala na utrwalenie spostrzeżeń i powiązań czasowych.

Okres przedszkolny

W tym okresie najbardziej znamienne są przemiany w sferze emocjonalnej, społecznej i poznawczej. Dziecko uczy się współżyć z innymi i podporządkować się zasadom życia zbiorowego.

4 rok życia charakteryzuje szczególne gadulstwo (dziecko zna ok. 1500 słów), zadaje wiele pytań typu „dlaczego" i „po co". Potrafi liczyć do 3, zaczyna rozróżniać kolory. Lubi bawić się