06

materiału. Gięcie próbki za pomocą przyrządu opisanego powyżej stwarza taką możliwość. Wymaga to jednak odpowiedniego opracowania wykresu zarejestrowanego podczas realizacji próby gięcia, który przedstawia przebieg siły P w zależności od rozsunięcia u uchwytów maszyny wytrzymałościowej (rys. 4.3 i 4.4). Opracowanie to polega na wyznaczeniu dwóch zależności. Pierwsza dotyczy związku między siłą P, zarejestrowaną przez dynamometr maszyny wytrzymałościowej, a momentem M zginającym na próbkę. Druga zaś określa związek między rozsunięciem u uchwytów maszyny wytrzymałościowej a względną krzywizną g/p giętej próbki.

Wyznaczanie zależności M(P)    --

Dynamometr maszyny. ^YtrzvmałościQ,weLi£iei;tiuie siłę P, którą zgodnie z wa-runkiem „rówmwagLsiŁdziałającydiJia^^ sób następujący:    f

/..........P =......G₄,tlG₂ + 2P_l:J\    (4-6)

gdzie G_{ — siła ciężkości głowicy przyrządu 3 i cięgien 4, G₂ — siła ciężkości szczęki 5.

Z warunku (4.6) wynika wartość siły P_x w cięgnie 6:

P₁ = 0,5 (P - G,) - G₂.    (4.7)

Wartość momentu M określa się na podstawie warunku równowagi szczęki 5:

M = G₂a + P_lR,    (4-8)

gdzie a jest ramieniem działania siły G₂ (minimalnie zmieniającym się w czasie procesu gięcia), natomiast R — ramieniem siły P_x.

Podstawiając do równania (4.8) wartość siły P_Ł, wyznaczoną za pomocą wzoru (4.7) otrzymuje się zależność określającą wartość momentu:

M = G₂a + 0,5(P - G_X)R - G₂R

albo

M = 0,5 PR + G₂a - (0,5 G_X+GJR.    (4.9)

Ponieważ w skład siły P (wskazywanej przez dynamometr maszyny wytrzymałościowej) wchodzą siły G_t i G₂, początek układu dla krzywej wykreślonej przez układ samopiszący dynamometru, a reprezentującej siły gnące, musi być przesunięty w stosunku do linii P = 0 o pewną wartość P₀ (rys. 4.4). Wynika to z faktu, że siła G_: w ogóle nie powoduje gięcia próbki, natomiast ramię gięcia siły G₂ jest mniejsze od ramienia gięcia siły P_x. Wartość P₀ można wyznaczyć z równania (4.9), podstawiając do niego moment M ~ 0 i zastępując siłę P przez P_Q:

0 = 0,5 PqR + G₂a - (0,5 G_x + G₂)R,    (4.10)

a stąd

[ P, P„-G₁.2G_I(l-|)j    (4.11)

73