0000071

Guzy złośliwe

Mięsak kościopochodny

Mięsak kościopochodny (sarcoma osteogenes) umiejscowiony typowo, zwłaszcza w przy-nasadach kolana, daje w dużej większości przypadków bardzo znamienny obraz rentgenowski, pozwalający dosłownie na pierwszy rzut oka ustalić rozpoznanie. Na obraz ten składają się wszystkie wymienione poprzednio cechy, jak zniszczenie i nowotworzenie kości, guz w tkankach miękkich oraz charakterystyczne dla mięsaka odczyny okostnowe. Objawy te są rozmaicie nasilone.

Bardzo podobny lub identyczny obraz „pełnego zespołu” rentgenowskich cech guza złośliwego może dać chondrosarcoma periphericum, sa Ewing i inne, zwłaszcza ana-plastyczne, mięsak. Na podkreślenie natomiast zasługuje fakt, że w przypadkach osteo-sarcoma przynasad obraz rentgenowski jest prawie zawsze typowy, podczas gdy w innych złośliwych guzach kości nierzadko stwierdza się tylko pojedyncze z wymienionych cech.

Rentgenogramy mięsaka kościopochodnego w bardzo wczesnych okresach mogą nie wykazywać odchyleń od normy lub wymienione cechy (najczęściej minimalne wewnąlrz-kostne ognisko zniszczenia o nieregularnych zarysach) są tak nieznacznie wyrażone, ze rozpoznanie jest niemożliwe. W praktyce chorzy zgłaszają się zwykle później, gdy obraz rentgenowski guza jest bezsporny.

Rozpoznanie mięsaka kościopochodnego umiejscowionego poza kośćmi długimi kończyn najczęściej nie jest możliwe. W tych przypadkach radiolog określa tylko morfologię zmiany, wysuwając przypuszczenie, że chodzi najprawdopodobniej o guz złośliwy.

Osteosarcoma wikłający chorobę Pageta występuje u chorych starszych, zwłaszcza po 50 roku życia, i powoduje guzowaty rozrost i znaczne, szybko postępujące zniszczenia kości. O rozpoznaniu decyduje badanie histologiczne. Przemiana złośliwa w chorobie Pageta może mieć różny charakter, nie tylko osteosarcoma. W Polsce choroba Pageta występuje rzadko, i dlatego rzadko stwierdza się „wzrost zachorowań na osteosarcoma" w grupie powyżej 40 roku życia.

W Warszawskiej Klinice Ortopedycznej w latach 1968—1973 leczono 56 chorych z osteosarcoma, co stanowiło połowę wszystkich przypadków pierwotnie złośliwych guzów kości. Wiek chorych (poza jednym czterdziestoletnim mężczyzną! byl w granicach 12—25 lat; mężczyzn było dwa razy więcej niż kobiet. U wszystkich chorych guz znajdował się w przynasadach kończyn, u wszystkich wywiady były krótkie, podające narastający ból. Badaniem dotykiem stwierdzano guz w tkankach miękkich. U wszystkich chorych początek był skryty poza jednym, 16-letnim chłopcem, który zachorował nagle z wysoką gorączką i uogólnionymi objawami ciężkiej choroby. U wszystkich (poza dwoma przypadkami) rentgenogramy wykazywały pełny zespól cech guza złośliwego kości. Wszyscy chorzy (prócz czterdziestoletniego mężczyzny), mimo zastosowania u dużej większości wczesnej radykalnej amputacji, zmarli po upływie kilkunastu, rzadziej kilkudziesięciu miesięcy od początku objawów choroby. U większości badanych stwierdzono krótko przed zgonem przerzuty do płuc (również nierzadko haemo- i pneumo-thorax); u żadnego nie stwierdzono przerzutów do układu szkieletowego. Chorzy po amputacji przeżywali kilkanaście miesięcy w stanie subiektywnego zdrowia i załamanie ogólnoustrojowe następowało na krótko (czasem kilkanaście dni) przed zgonem.

U chorych, u których z rozmaitych względów nic wykonano amputacji, guz rósł niepowstrzymanie, osiągając wielkość nawet głowy dorosłego, przebijał skórę, powodując bardzo trudne lub niemożliwe do opanowania krwawienia oraz bardzo silne, nie poddające się działaniu leków bóle. Stan ogólny chorych szybko się pogarszał, doprowadzając do charłactwa.

Elektrokoagulację mięsaków, nazwaną przez twórcę zabiegu — Adama Grucę — resekcji! biologiczni!, zastosowano w Warszawskiej Klinice Ortopedycznej w latach 1945—1965 jako jedyną metodę leczenia u 24 chorych z mięsakiem. Z tej liczby 10 chorych żyje 5—13 lat po zabiegu. Wszystkie przypadki były potwierdzone histologicznie.

GUZY ZLOStlWR 415