0000083 (7)

88

Amputacje i protezowanie

niowe, kończące się niekiedy odjęciem kończyny, to owrzodzenia żylakowate oraz przetoki tętniczo-żylne. Ciężkiego stopnia owrzodzenia żylakowate w obrębie goleni, nie dające się żadnymi sposobami wyleczyć, mogą niekiedy tak choremu obrzydzić życie, że amputacja staje się usprawiedliwiona. Poważne zaburzenia tętniczo-żylne spotyka się rzadko w obrębie kończyn, ale następstwa przecieków tętniczo-żylnych mogą być tak ciężkie, że usprawiedliwiają odjęcie kończyny. I tak mogą one doprowadzić do znacznego przerostu kończyny, połączonego niekiedy z utrwalonymi zniekształceniami. Utrzymujące się owrzodzenia mogą w końcu doprowadzić do dalszych powikłań; dodać trzeba, że skrycie mogą narastać ogólne zaburzenia naczyniowo-serco-we mogące w końcu doprowadzić do niewydolności serca. Należy podkreślić, że przetoki tętniczo-żylne umiejscowione wysoko w obrębie ud mogą uniemożliwiać korzystanie z protez.

ZABURZENIA BIOMECHANIKI KOŃCZYN Zapalenie stawów

Chociaż rzadko się zdarza, by nie można było opanować zniekształcającego zapalenia stawów, to jednak niekiedy, szczególnie jeśli doszło do poważnych zniekształceń w obrębie stóp czy 'awów skokowych i np. zabiegi mające na c.Iu zniesienie bólu (artrodezaj nie przyniosły spodziewanego efektu, dokonanie amputacji może być uzasadnione. Trzeba jednak zaznaczyć, że w przypadkach, w których na czoło objawów wysuwają się bóle, należy być bardzo ostrożnym z doradzaniem amputacji. Nad decyzją taką trzeba się zastanowić, zaś pacjentowi dokładnie wyjaśnić, co amputacja oznacza i jakie pociąga za sobą ograniczenia. Pacjentowi należy ponadto umożliwić rozmowy z chorymi, którzy poddali się odjęciom kończyn na tym samym poziomie. Tak jak chory powinien spojrzeć na proponowany zabieg z pozycji obserwatora, tak wskazane jest by chirurg zasięgnął opinii innego specjalisty. Chociaż tego rodzaju ostrożność może się wydać zbędna, to jednak pożytek z niej wypływający jest oczywisty, zważywszy, że duża liczba amputowanych z powodu zapalenia stawów, nierzadko jako następstwa przebytego urazu, cierpi na bóle fantomowe i bóle kikuta, przez co nie może być poddana pełnej rehabilitacji i nie może korzystać z protez. Ich nieprzystosowaniu do życia i goryczy towarzyszy nierzadko uczucie zawodu, gdyż z amputacją wiązali oni wielkie nadzieje. Niekiedy, w przebiegu ciężkiego zapalenia stawów, w którym zarówno ból, jak i niestabilność stanowią duży problem, szczególnie zaś gdy niestabilność jest tak poważna, że podejrzewa się istnienie stawu neuropatycznego i aparat ortopedyczny nie poprawia stabilizacji, wskazane jest odjęcie kończyny, ale zdarza się to bardzo rzadko.

Zniekształcenia wrodzone

Ciężkiego stopnia wrodzone deformacje kończyn, jak np. spotykane w artrogrypozie, niekiedy wymagają wykonywania amputacji, ale rzadko zniekształcenia te są tak ciężkiego stopnia, że nie można ich skorygować zabiegami naprawczymi, ponadto nawet jeśli ich przydatność jest jedynie częściowa, to kończyny te przewyższają protezy. W przypadku stawu rzekomego kości piszczelowej powstałego na tle nerwiakowłókniakowatości, nie dającego się wyleczyć mimo kilkakrotnych operacji i doprowadzającego do kilkunastocentymetrowego skrócenia kończyny, najlepsze rozwiązanie stanowi odjęcie poniżej kolana.

Ryc. 80. Mnogie złamania patologiczne z powodu przerzutów raka piersi.