3 (308)

2 -i- *,*zziz: tachometru elektrycznego składa się z trzech zasadniczych części:

. rrzer.\: mika prędkości obrotowej na sygnał elektryczny 2 układu wzmacniającego lub i kształtującego sygnał 3. wskaźnika.

2.. Prądnicą tachometryczna prądu stałego

Pole magnetyczne wytwarzane jest przez magnesy trwałe (1-2 pary) umieszczone na stojanie. zmienna siła elektromotoryczna indukuje się w uzwojeniu twornika nawiniętym na wirniku i jest prostowana przez komutator. Prądnica tachometryczna pracuje prawie na biegu jałowym (woltomierz magnetoelektryczny ma znaczną rezystancję) przy stałej wartości strumienia magnetycznego. Zależność U = f(«) jest liniowa (rys.l). Przy znamionowej rezystancji woltomierza Rvi napięcie wyjściowe prądnicy wyraża się wzorem

U = k-n    (1)

gdzie: k- nachylenie charakterystyki, 0,016 ... 0,8 V/(obr/min) n - prędkość w obr/min, do 6 000 obr/min.

Rys. 1. Schemat prądnicy tachometrycznej prądu stałego i jej charakterystyka (Rv2 < Rvi)

Zastosowanie woltomierza o rezystancji Rv2 mniejszej niż znamionowa Rvi spowoduje pobór większego prądu z prądnicy, większy spadek napięcia na rezystancji twornika i przejściach szczotka - komutator i w rezultacie zmniejszenie napięcia wyjściowego.

Zalety tachometru stałoprądowego: liniowa charakterystyka, możliwość pomiaru na odległość (przy dużych odległościach należy dopasować rezystancję przewodów), możliwość określenia kierunku obrotów, niewielki wpływ temperatury na wskazania.

Zasadniczą wadą tachometru stałoprądowego jest istnienie komutatora. Ogranicza on trwałość tachometru i zakres mierzonych prędkości (maks. 6 000 obr/min), wpływa na dokładność przez zmianę rezystancji przejścia szczotka - komutator, powoduje konieczność okresowej kontroli stanu szczotek i komutatora.

2.2. Prądnica tachometryczna prądu zmiennego

Prądnica tego typu ma ruchomą magneśnicę wykonaną z magnesów trwałych o liczbie par biegunów 2-3. Uzwojenie stojana bywa jedno- lub trójfazowe. Rys. 2 przedstawia schemat ideowy prądnicy trójfazowej z prostownikiem. Nieliniowość charakterystyki U = f(«) jest wynikiem wzrostu reaktancji uzwojenia twornika X_t = 2tlJL_x przy wzroście prędkości obrotowej (wzrasta częstotliwość prądu). Jeżeli prądnica nie ma własnego prostownika, to jako woltomierz stosuje się miernik magnetoelektryczny prostownikowy, którego wskazania - ze względu na prostownik - są nieliniowe na początku zakresu. Woltomierzy elektromagnetycznych nie stosuje się, gdyż mają również nieliniową charakterystykę, a ponadto pobierają znacznie większy prąd. Miernik jest wyskalowany w obr/min i ma podziałkę nierównomierną, która jest określona jedynie dla danej prądnicy.

2