400 jpeg

PR Kwgman M Obtfktd, £X«wimnr mittin nmWr;»ii Ttońo i pohtytn T I. W«śZ8W» 2008 ISBN 97K-Sś-QI-|*Wt4-0 O by \VN PWN ’«MI7

388 CZĘŚĆ II Polityka handlowa przyswajać. Stosowanie subsydiów dla całego sektora wysokich technologii byłoby metodą nieodpowiednią do tego celu.

Być może zamiast tego rząd mógłby subsydiować badania i rozwój (B+R) bez względu na to, gdzie mają miejsce. Pojawia się tu jednak problem definicji. Skąd mamy wiedzieć, że firma jest zaangażowana w proces kreowania nowej wiedzy? Nieprecyzyjna dcfiniqa mogłaby prowadzić do nadużyć. Kto byłby w stanic określić. czy nabywanie spinaczy do papieru lub firmowych samochodów w działach badań rzeczywiście posuwa rozwój nauki do przodu, czy tylko przyczynia się do sztucznego rozdymania subsydium? Natomiast przyjęcie zbyt rygorystycznej definicji faworyzowałoby duże, zbiurokratyzowane firmy, które mogłyby się wykazać bogatą dokumentacją, na niekorzyść małych, często nieformalnych organizacji, które uważa się za najlepsze źródła oryginalnych i niezależnych pomysłów.

Stany Zjednoczone rzeczywiście subsydiują badania i rozwój (R + K), przynajmniej w porównaniu z innymi rodzajami inwestycji. Wydatki na B+R firmy mogą zaliczyć w koszty działalności i odliczać od podatków. Natomiast wydatki na maszyny i wyposażenie mogą być odliczane tylko w ramach amortyzacji. Takie w istocie korzystne traktowanie wydatków na tworzenie wiedzy to raczej zdarzenie przypadkowe w historii legislacji podatkowej niż wynik zamierzonej polityki. Zanim jednak stwierdzimy, że Stany Zjednoczone wydają za mało na wspieranie wydatków na B i R, musimy dokładnie wiedzieć, jak duże subsydia są rzeczywiście uzasadnione.

Jak ważne są efekty zewnętrzne? Rozstrzygnięcie kwestii właściwego poziomu subsydium zależy od odpowiedzi na trudne pytania empiryczne: Jakie skutki ilościowe ma dyfuzja wiedzy w gałęziach stosujących zaawansowane technologie? Czy optymalne subsydium wynosi 1U, 20 czy 100%? Uczciwa odpowiedź brzmi: nikt tego mc wic. Sama natura efektów zewnętrznych |cst niestety taka, że nie mają one ceny rynkowej, trudno je zatem mierzyć.

Ponadto, nawet gdyby się okazało, że efekty zewnętrze generowane przez gałęzie o wysokiej technologii można zmierzyć i są one rzeczywiście istotne, to i tak mogłoby się okazać, że kraje mają tylko ograniczone bodźce do wspierania tych gałęzi. Powód jest taki, że w istocie korzyści zewnętrzne często mogą przypadać firmom w innych krajach. Jeśli na przykład belgijska firma opracuje nową technikę wytopu stali, to jest bardziej prawdopodobne, że naśladować tę technikę będą głównie firmy w innych krajach Europy, Stanach Zjednoczonych i Japonii, a nie w samej Belgii. Ogólnoświatowy rząd mógłby uznać, że warto jest subsydiować len wynalazek, rząd belgijski raczej nie byłby tym zainteresowany. Problemy przywłaszczania wiedzy mają prawdopodobnie mniejsze znaczenie na szczeblu kraju (w przeciwieństwie do firmy), ale wciąż są ważne nawet dla kraju tak dużego jak Stany Zjednoczone.

Mimo krytyki, z jaką się spotyka argumentacja powołująca się na rozprzestrzenianie się technologii, jest to prawdopodobnie argumentacja o dużej wartości intelektualnej z. punktu widzenia aktywnej polityki przemysłowej. W przeciwieństwie do wielu uproszczonych kryteriów wyboru „pożądanych" gałęzi, które to kryteria należy po prostu odrzucić, decyzja o wspieraniu lub niewspieraniu gałęzi „wiedzo-chłonnych” zależy od osądu każdego kraju.