413

PODSTAWOWI MITOM BAPAWCIt - TIOtlA I PRAKTYKA TISTOWAWIA 413

z takiej standardowej skali - nosi ona nazwę skali wyników standaryzowanych (z) -

może przekształcić każdy wynik surowy na wynik nowej skali. Wyniki z umożliwiają precyzyjne ulokowanie (na tym nowym kontinuum wyników standaryzowanych) każdej osoby, która pozostaje w związku z grupą „normalizacyjną". Co więcej, znając wartość wyniku standaryzowanego z, możemy określić miejsce osoby badanej na kontinuum cechy w populacji. Na przykład, osoba, której wynik różni się od średniej o wartość dwóch odchyleń standardowych, zajmuje w populacji bardzo wysoką pozycję. Jeśli chodzi o natężenie cechy - tylko 2,3% osób jest od niej „lepszych" (por. ryc. 11-6). Ponieważ operowanie wynikami ujemnymi nie jest wygodne, zaproponowano proste przekształcenie skali wyników standaryzowanych z na wyniki skali pozbawionej tej wady, a mianowicie skali tonowej (7). Jej wyniki tworzy się wedle prostej formuły: 7- lOz ♦ 50. Parametry tej skali to: średnia - 50 i odchylenie standardowe - 10. Ma ona jedną ważną zaletę -umożliwia przeprowadzanie porównań wyników uzyskanych przez osobę badaną w testach o różnej rozpiętości wyników surowych oraz dokonywanie porównań mlędzy-grupowych. Jest ona czymś w rodzaju wspólnego mianownika, do którego sprowadzamy ułamki o różnych mianownikach w celu ich porównania. Za pomocą tej skali wyrażono normy w wielu znanych testach (na przykład w Minncsockim Wielowymiarowym Inwentarzu Osobowości - MMPD-

Dla badacza bardzo przydatny będzie zestaw norm dla różnych grup. Porównanie wyników uzyskanych przez daną osobę z charakterystycznymi średnimi wynikami różnych grup (na przykład zawodowych) ułatwi przyporządkowanie jej do jednej z nich. Rycina 11-6 ilustruje nasze uwagi do-

0.1%    2.3%    15.9%    50%    84.1%    97.7%    99.9% skumutoinw

procwty

•4z    -3z    -Tl -1z    0 4lz *2z    431    *41

10 '    20    30 ‘    40 '    50    60    ^70    80    90    ^,T1 k¹*

Skala wyników standaryzowanych (z) i skala tonowa (H odniesiona do modelu krzywej normalne]

ITCIKA 11-4