4872064286974582222555680087 n

zarówno przed korektą uwzględniającą czynniki mogące wpływać na glikemię, którymi te grupy się różniły, jak i po takiej korekcie.

Jeśli się rozpozna czynniki wpływające na wynik oznaczenia HbAlc, można będzie zastosować metody alternatywne. Niestety w praktyce klinicznej nie zawsze udaje się zidentyfikować takie czynniki, zwłaszcza jeśli interpretacji odsetka HbAlc dokonuje się bez równoczesnej oceny glikemii.

Międzynarodowy Komitet Ekspertów zaleca rozpoznanie cukrzycy, jeśli odsetek HbAlc, oznaczony w laboratorium, a nie za pomocą testu przy-łóżkowego, wynosi >6,5% i został potwierdzony ponownym oznaczeniem.⁵ Dalej Zespól ten stwierdza, że: „należy unikać zamiennego wykorzystania różnych metod oznaczania w celu rozpoznania cukrzycy, ponieważ 3 stosowane metody nie są w pełni zgodne; użycie różnych testów może łatwo wprowadzić zamieszanie’’.⁵ Jednakże w przypadku niedostępności testów do oznaczania HbAlc, występowania u pacjenta czynników uniemożliwiających właściwą interpretację wyniku oznaczenia, oraz u kobiet w okresie ciąży, kiedy zmiany w czasie przeżycia erytrocytów również mogą utrudniać interpretację wyniku - należy korzystać z wcześniej zalecanych kryteriów glikemii na czczo i po 2 godzinach w doustnym teście tolerancji glukozy.⁵

Niewątpliwie nie należy wykorzystywać oznaczenia HbAlc do rozpoznawania cukrzycy u osób, u których występują czynniki wpływające negatywnie na wiarygodność wyniku, a metoda laboratoryjnego pomiaru HbAlc powinna być dostosowana do populacji, w której przeprowadza się to badanie przesiewowe. Na przykład w populacji o dużej częstości występowania określonej hemo-globinopatii należy wybrać taką metodę oznaczania HbAlc. na której wyniki choroba nie ma wpływu. Oznaczenie odsetka HbAlc powinno się wykorzystywać do rozpoznawania cukrzycy, gdy badanie to jest wygodne i dostępne. Jeśli na przykład chory trafia do szpitala po południu z powodu ostrej choroby, i zostaje wysunięte podejrzenie nierozpoznanej cukrzycy, oznaczenie odsetka HbA lc będzie odpowiednim badaniem. Jeśli natomiast pacjent zgłasza się rano na uprzednio ustalone badanie okresowe i jest na czczo z powodu planowanego wykonania lipidogramu, wówczas oznaczenie stężenia glukozy we krwi na czczo jest absolutnie właściwe.

Uważamy, że jeśli wykorzystuje się oznaczenia odsetka HbAlc w celu rozpoznania cukrzycy, to należy równocześnie wykonać pomiar stężenia glukozy w osoczu. Odnosi się to zwłaszcza do sytuacji, w których wynik oznaczenia HbAlc nie jest zgodny z obrazem klinicznym lub jest bliski wartości progowej. Niejednoznaczne wartości HbAlc, na przykład w przedziale 6 6.5%, należy potwierdzić oznaczeniem stężenia glukozy w osoczu (na czczo, po 2 h w doustnym teście tolerancji glukozy). Niektóre badania sugerowały, że wartość glikemii oznaczonej 2 h po doustnym obciążeniu glukozą jest bardziej czułym parametrem do rozpoznania cukrzycy niż glikemia na czczo lub odsetek HbAlc.²²-²³ Nasze badania potwierdzają, że przyjęcie wartości >6,5% jako punktu odcięcia dla HbAlc powoduje nierozpoznanie cukrzycy u znacznej liczby chorych, w tym u niektórych osób z hiperglikemią na czczo, i nierozpoznanie większości przypadków nieprawidłowej tolerancji glukozy.²³ W kilku badaniach wykazano, że znacząca modyfikacja stylu życia lub stosowanie metfbrminy może opóźnić rozwój cukrzycy lub mu zapobiec u osób z nieprawidłową tolerancją glukozy.²⁴ Połączenie pomiaru odsetka HbAlc i stężenia glukozy w osoczu w celu rozpoznania cukrzycy daje zalety obu badań i zmniejsza ryzyko błędu systematycznego związanego z oznaczeniem jedynie HbAlc u osób z nierozpoznanymi czynnikami zaniżającymi wynik tego oznaczenia.

Takie podejście może oczywiście być przyczyną niepewności diagnostycznej, ale medycyna jest pełna takich niepewności, a lekarze są dobrze wyszkoleni w radzeniu sobie z nimi. Zalecenie, bv do rozpoznania cukrzycy wykorzystywać obie metody - oznaczenie odsetka HbAlc i glikemii jest zgodne z aktualnymi kryteriami diagnostycznymi: rozpoznanie na podstawie jednorazowego pomiaru stężenia glukozy w osoczu należy potwierdzić drugim oznaczeniem glikemii, o ile nie występują jednoznaczne objawy kliniczne hipergli-kemii. Oznaczanie zarówno odsetka HbAlc, jak i glikemii nie jest bardziej uciążliwe niż spełnienie aktualnych wymagań, a oba testy można wykonać tego samego dnia i ustalić rozpoznanie bez konieczności powtarzania badania innego dnia.