92

6. TYRYSTOROWE UKŁADY PROSTOWNIKOWE 1 -FAZOWE

6.1. CEL ĆWICZENIA: .

poznanie działania, doświadczalne wyznaczenie podstawowych zależności i charakterystyk oraz obserwacja przebiegów napięó i prądów - różnych rozwiązań 1-fazowych układów prostownikowych półprzewodnikowych sterowanych (tyrystorowych), dla różnych rodzajów obciążenia.

6.2. WIADOMOŚCI PODSTAWOWE

6.2,1. Ogólna charakterystyka tyrystorowych układów prostownikowych 1-fazowych

Tyrystorowe układy prostownikowe należą do przekształtników sterowanych fazowo i umożliwiają płynną regulację wartości średniej (także skutecznej) napięcia wyprostowanego, a tym samym wartości średniej prądu i mocy czynnej odbiornika,' Działanie tych układów jest podobne do działania układów niesterowanych (ćwiczenie 5), również podobne zasady obowiązują przy ich klasyfikacji.

Jednym z dwóch podstawowych rodzajów tyrystorowych układów prostownikowych są układy 1-fazowe (m^ = 1). W porównaniu z układami 3-faz owymi (m^=3) charakteryzuje je ogólnie niższa wartość średnia oraz większa pulsacja napięcia wyprostowanego. Obciążają niesymetrycznie 3-fazową sieć zasilającą. Bywają stosowane do zasilania odbiorników małej mocy (rzędu 2-3 kW), niewrażliwych na znaczne wahania napięcia (np. ładowanie baterii akumulatorów, zasilanie obwodów o dużej elektromagnetycznej stałej czasowej),

Pod względem wskaźnika tętnienia (liczby pulsów) tyrystorowe układy 1-fazowe dzielą się - podobnie jak układy diodowe - na jednopulsowe i dwu-pułsowe.- Uproszczone schematy obwodów głównych układów (oraz przebiegi napięcia wyprostowanego przy obciążeniu RL) przedstawiono na rysunku 6,1. Układ jednopulsowy (rys.6.1a) jest najprostszy, jednak liczne wady (najniższa wartość średnia i największa pulsacja napięcia wyprostowanego, najmniejsze wykorzystanie transformatora i jego uzwojeń, obecność składowej stałej prądu w uzwojeniu wtórnym - zob. tablica 5*1 )powodują, że bywa on rzadko stosowany.

Prostowanie dwupulsowe (pełnookresowe) napięcia 1-fazowego może być realizowane w układzie jednokierunkowym (tzw. układ z dzielonym uzwojeniem wtórnym transformatora lub układ z wyprowadzonym punktem zerowym uzwojenia wtórnego - rys.6,1b) lub w układzie dwukierunkowym (mostkowym), którego częściej stosowane odmiany konstrukcyjne ilustruje_ rysunek 6.1c-f.