45
środkowo pod igią aparatu Vicata, doprowadzić do zetknięcia trzonu z igłą z powierzchnią zaczynu, przetrzymać w tej pozycji przez 1 do 2s, a następnie swobodnie opuścić część ruchomą aparatu w zaczyn.
W celu oznaczenia czasu wiązania igłę należy zanurzać w różnych miejscach zaczynu nie rzadziej niż co 10 minut (nie wolno zanurzać igły w miejscach odległych o mniej niż 10 mm od krawędzi pierścienia i miejsc uprzednio nakłutych, bowiem opór stawiany przez zaczyn będzie w tych miejscach mniejszy niż w miejscach dotąd nie nakłutych). Początkowo igła, o przekroju poprzecznym znacznie mniejszym niż bolec, będzie dochodzić do poziomu szklanej płytki, później - w miarę upływu czasu - będzie zatrzymywać się coraz wyżej nad płytką.
Za początek wiązania przyjmuje się czas, liczony od momentu zakończenia wsypywania cementu do wody, po którym igła zanurzana w zaczyn zatrzyma się w odległości 4+1 mm nad powierzchnią szklanej płytki. Odczytów należy dokonywać w czasie nie dłuższym niż 30 s po zatrzymaniu się igły. Wynik należy podać z dokładnością do 5 minut.
W przerwach między pomiarami pierścień z zaczynem należy przechowywać w pomieszczeniu pomiarowym lub komorze klimatyzacyjnej.
Oznaczanie końca wiązania
Pierścień Vicata, po oznaczeniu początku wiązania, należy odwrócić, tak aby badanie końca wiązania odbywało się na powierzchni zaczynu poprzednio przylegającej do szklanej płytki. W aparacie Vicata należy założyć igłę z pierścieniową nasadką (rys. 13c) ułatwiającą odczytanie końca wiązania.
Postępowanie przy tym badaniu jest takie samo, jak przy badaniu początku wiązania. Czas pomiędzy poszczególnymi pomiarami można wydłużyć do 30 minut.
Za koniec wiązania przyjmuje się czas od momentu zakończenia wsypywania cementu do wody, po którym pierścieniowa nasadka igły nie pozostawia śladu na powierzchni badanego zaczynu. Odpowiada to zanurzeniu igły w zaczynie na głębokość nie większą niż 0,5 mm.
Wynik należy podawać z dokładnością do 15 minut.
Sposób podawania wyników
Przykładowo, jeśli zaczyn sporządzono o godz. 10.10, początek wiązania stwierdzono o godz. 12.20, a koniec o 19.50, to początek wiązania badanego cementu nastąpił po 70+5 min, natomiast koniec po 9 godz. 40+15 min. Wynik ten należy odnieść do wymagali normowych właściwych badanemu cementowi. Na przykiad dla cementów portlandzkich początek wiązania nie może wystąpić wcześniej niż po upływie 60 minut, koniec zaś nie później niż po 10 godz. Badany cement odpowiada więc wymaganiom normowym stawianym cementom portlandzkim.