CCF20101213000

prof. dr hab. Krzysztof Migoń

Uniwersytet Wrocławski

KULTURA KSIĄŻKI. PROGRAM DLA BIBLIOLOGII I POTRZEBA DLA STUDIÓW BIBLIOTEKOZNAWCZYCH

Niniejszy artykuł celowo nawiązuje do tytułu i treści referatu, jaki autor przedstawił na konferencji z okazji 35. rocznicy powołania w Uniwersytecie Warszawskim studiów bibliotekoznawczych¹. Od prezentacji referatu mija w tym roku 17 lat, od publikacji 14. I w Polsce, i w świecie potwierdziły się w ciągu tych lat kluczowe tezy wtedy wyrażone; nastąpił gwałtowny rozwój wielokierunkowych badań bibliologicznych. Nie trzeba już dzisiaj w sposób elementarny dowodzić walorów poznawczych i dydaktycznych studiów nad książką; należy natomiast zastanawiać się nad tym, jaka to jest (i powinna być) bibliologia.

Spór o paradygmat badawczy bibliologii trwa od dawna. Ma charakter debaty, czasem otwartej i ostrej, częściej skrytej i okazjonalnej, nad centralnymi kategoriami dyscypliny, nad jej autonomią pośród innych nauk, przedmiotem, metodami, specyfiką, potrzebą. Ponad dwieście lat bibliologii (jeśli liczyć będziemy od Gabriela Peignota i jego Dictionnaire raisonne de bibliologie, 1802-1804), albo i znacznie więcej, gdy uwzględnimy jej prehistorię w postaci teorii i praktyki bibliografii, zasad bibliotekarstwa, traktatów o bibliofilstwie, o użyteczności książek i pożytkach z lektury, a zwłaszcza historiografię bibliotek i drukarstwa², przyniosło bogaty plon rozmaitych koncepcji i modeli dyscypliny.

Zdawać by się czasem mogło, że na płaszczyźnie refleksji teoretycznej podjęto już wszystkie ważne dla bibliologii pro-