Działanie nawilżające
Nawilżanie jest w przypadku cery dojrzałej jednym z podstawowych działań pielęgnacyjnych - pozwala zarówno na uzyskiwanie efektów doraźnych, krótkotrwałych, jak i na hamowanie procesów degeneracji białek fibrylamych. oraz stwarza lepsze warunki dla procesów regeneracyjnych. Substancje nawilżające stosowane, w kosmetykach przeznaczonych do cery dojrzałej nie różnią się w zasadzie od analogicznych preparatów używanych w kosmetykach przeznaczonych dla innych cer. Regułą jest, że w kosmetykach do cery dojrzałej częściej używa się produktów droższych, takich jak np. kwas hialuronowy, specyficzne węglowodany, skwalan, ccrami-dy i różne substancje naturalne. Preparaty te zostały szeroko omówione w naszym artykule na temat pielęgnacji cery suchej (cz. III, Wiadomości 1/96).
Cera dojrzała wymaga niekiedy odmiennego komponowania receptur - w wielu przypadkach dąży się do uzyskiwania efektu .natychmiastowego, pozwalającego na krótkotrwałe spłycenie i wygładzenie zmarszczek. Uzyskuje się to przez szybkie wprowadzenie w głąb naskórka znacznych ilości składników doraźnie nawilżających. Niekiedy kompozycje takie stosuje się także w produktach profesjOnamjL.ii, icn pizyiCiaLiciii jwl m.in. „KUiacja określana jako QMS, polegająca na wstępnej silnej eksfoliacji naskórka przy pomocy alfa-hyćroksykwasów i następnym wprowadzeniu w skórę zamkniętego w liposomach kolagenu bydlęcego o silnych własnościach nawilżających.
śmietanek kosmetycznych ze skutecznos'cią działania typowych, detergentowych środków myjących.
Przy cerze dojrzaiejj podobnie jak przy innych rodzajach skóry, po umyciu twarzy wskazane jest_użycie toniloj. Na rynku spotykamy tomki specjalistyczne, przeznaczone właśnie do tego typu cery, które zawierają często rozmaite substancje czynne, najczęściej ziołowe. Ze względu na niskie stężenie skladnikówlcfi rzeczywista wartość może być wątpliwa. W zasadzie do cery dojrzałej można stosować dowolny łagodny tonik bezalkoholowy lub zawierający nie więcej ruzT5"-' 20%TlkoholiIj^z«hać'źdny'(io cery suchej.
W pielęgnacji cery dojrzałej zasadnicze funkcje ochronne i korekcyjne pełnią_ kremy. Ich_ zadaniem jest dostarczenie skórze substancji nawilżających (bezpośrednio lub pośrednio, przez wzmacnianie barier naskórkowych), ochronnych i stymulujących procesy regeneracji naskórka i tkanek położonych głębiej. Podobne funkcje pełnią wszelkiego rodzaju „kuracje ampułkowe”, pozwalające na stosowanie stężonych roztworów substancji czynnych. Podobne do nich są kosmetyki w formie „serum” - ciekfeTzłożone kompozycje kosmetyczne, które również powinny w założenhTża-■wierać stosunkowo wysokie stężenia substancji czynnych. Niestety, na rynku spotyka się dość często preparaty sprzedawane pod nazwą ,,serum”, a będące w rzeczywistości nieco zatężonymi tonikami.
Odrębną grupą preparatów, stosunkowo często polecanych dla cer dojrzałych, są żele, zwłaszcza pod oczy. Są to zagęszczone •wodne roztwory substancji nawilżających i napinających skórę. Z reguły mają działanie krótkotrwałe, doraźne. Lipożele - zagęszczone klarowne roztwory tłuszczowe lub stężone roztwory solubilizo-wanych składników tłuszczowych stanowią pod względem składu odpowiedniki kremów, przy czym ze względu na formę są od nich często znacznie lepiej przyswajane.
Do pielęgnacji cery dojrzałef często stosuje się maski kosmetyczne,•"zależnie^^ składu mogą działać nawiiżająćo., ściągająco lub stymulująco na skórę. Efekty ich działania są z reguły, krótkotrwałe. "Należypodkreślić, że w przypadku cery dojrzałej wszelkie rozważania na temat przewagi kremów zawierających różne rodzaje emulsji (O/W lub W/O) są mało uzasadnione - ó iórmie kremu ’ decyduje przede wszystkim rodzaj stosowanych substancji czynnych. Generalnie kremy do cer dojrzałych zawierają więcej fazy tłuszczowej "niż zwykłe kremy nawilżające. Specyficzną" grupę stanowią kremy okluzyjne stosowane zwykle na noc i stąd nazywane ,.nocnymi”.
Kosmetyki okluzyjne są jedną z postaci kosmetyków przeznaczonych przede wszystkim do pielęgnacji cery suchej. W starszych klasyfikacjach kremy nawilżające dzielono na kremy o działaniu okluzyjnym i inne. Dzisiaj rodzajów kremów nawilżających jest więcej, ale okluzja nadal zajmuje poważną pozycję. Zastosowanie okluzji w nawilżaniu skóry wynika z dwóch powodów. Głównym jest prosta zależność pomiędzy wilgotnością naskórka a wysokością TEWL - czyli przeznaskórkowej ucieczki wody. Zahamowanie lub zmniejszenie TEWL prowadzi do proporcjonalnej poprawy wilgotności naskórka, a jednym ze sposobów zmniejszania ucieczki wody jest właśnie stworzenie nieprzepuszczalnej dla niej bariery na powierzchni skóry. Typowe kremy nawilżające o działaniu okluzyjnym tworzą na skórze nieprzepuszczalny dla wody hydrofobowy film i w ten sposób hamują jej parowanie. Drugą zaletą stosowania kremów okluzyjnych jest ułatwienie wprowadzania substancji czynnych. Warstwa okluzyjna może stanowić swoisty rezerwuar substancji czynnych pozostający w kontakcie z naskórkiem przez długi czas, np. przez całą noc. W tych warunkach możliwe jest wrowadzenie do skóry substancji normalnie stosunkowo trudno wchłanialnych. Składnikami fazy tłuszczowej kremów okluzyjnych są głównie węglowodory (wazelina, parafina), niektóre tłuszcze, woski zwierzęce i roślinne oraz silikony. Ostatnio coraz szerzej stosuje się tzw. „ciekłe woski”, otrzymywane syntetycznie
substancje mające analogiczne jak woski działanie okluzyjne, ale odznaczające się doskonałym powinowactwem do naskórka, łatwo rozsmarowywalne, wnikające w fałdy skóry i tworzące na niej bardzo delikatny równomierny film. Ich zastosowanie pozwoliło (podobnie jak wprowadzenie silikonów) na znaczne uproszczenie receptur kremów z tej grupy.
Kremy o działaniu^ okluzyjnym są obecnie stosowane rzadziej, używa się ich głównie jako kremów na noc. Stopniowe odchodzenie od kremów okluzyjnych wynika z kilku przyczyn. Po pierwsze, stwierdzono, że pod ścisłym filmem okluzyjnym procesy odnowy naskórka przebiegają wolniej - za przejściowy efekt nawilżenia "skóra płaci wolniejszą regeneracją. Po drugie, wiele składników "okluzyjnych penetruje wierzchnie warstwy naskórka i uszkadza strutury lipidowe cementu międzykomórkowego, przyczyniając się w ten sposób do zwiększenia TEWL bezpośrednio po zmyciu kremu. Nie bez naczenia jest także komedogenne działanie składników kremów _tego rodzaju - eliminuje to ich stosowanie w przypadku często spotykanej cery mieszanej. Wreszcie decydują względy estetyczne - warstwa okluzyjna zawsze jest widoczna i wymaga dla zamaskowania użycia dodatkowych kosmetyków, np. pudru.
Alternatywą dla kremów o działaniu okluzyjnym są odpowiednie maski, zapewniające silnejiawilżenie skóry przy całkowitym okresowym zatraymaniu ucieczki wilgoci. Pozwala to na wyrównanie ubytków wody w skórze, jej dotarcie do odpowiednich struktur i ich j)ełne_odtwprzenie, np. związanie przez kwas hialuronowy i białka włókniste (kolagen, elastyna) skóry właściwej. Jednocześnie czas nakładania warstwy okluzyjnej jest bardzo krótki, co pozwala na uniknięcie opisanych wyżej wad kremów na noc.
podatkowo zastosowanie masek okluzyjnych prowadzi także do znacznego nasilenia czynności gruczołów potowych i łojowych, a więcwydziejaniajia skórę składników tworzących na powierzchni naskórka naturalny płaszcz lipidowy, jednocześnie maska okluzyjna stygnąc tężeje, co daje efekt lekkiego ściągnięcia i naprężenia skóry i jest 'wyk‘ofzyśfywarie""w zabiegach- przeciwzmarszczkowych. W tego"' typu' preparatach)’"dós"tęp"ny ćh" w sprzedaży do domowego zastosowania, wykorzystuje się na ogół albuminy i laktoglobuliny,' które zastygają na powierzchni skóry i poza jej napięciem dają bardzo korzystny efekt załamywania światła, przez co zmarszczki wydają się jeszcze płytsze.
Spośród substancji stosowanych w kremach do cery dojrzalej, obok omówionych w poprzednim artykule substancji promienio-
WIADOMOŚCIDROGISTOWSKIE 3/1996 21