ekonomia

P o d a t k i

1.    Pojęcie podatku: klasyczna danina publiczna , należy do najstarszych ekonomicznych i finansowych kategorii.

2.    Podatek to: pieniężne , przymusowe, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa lub innych związków publicznoprawnych (np.. samorządów)

3.    Rodzaje podatków - klasyfikacja wg kryteriów:

a)    Kryterium przedmiotowe:

•    podatki majątkowe i podatki od praw majątkowych

•    podatki od przychodów (płaci się je w zw. z działalnością gospodarczą, są silnie cenotwórcze czyli wkalkulowane w cenę towarów i usług)

•    podatki od dochodów (przedmiotem opodatkowania jest dochód z pracy i z prowadzenia działalności gospodarczej

•    podatki od wydatków ( dot. konsumpcji, dobra luksusowe a także tradycyjne uważane za domenę skarbu państwa- sól, alkohol zapałki, paliwa płynne) np. akcyza

b)    Kryterium związku miedzy ciężarem podatkowym a ponoszącym eo podatnikiem:

•    podatki bezpośrednie - np. podatki dochodowe i majątkowe , istnieje precyzyjnie określona zależność między płaconym podatkiem a jego wysokością, trybem płacenia a podatnikiem

•    podatki pośrednie - przykładem są wszystkie podatki od sprzedaży , tj. m.in. podatki przychodowe , akcyza. Obciążają podatnika w sposób niepozostający w ścisłym związku z jego sytuacją dochodową i majątkową, są podatkami ukrytymi, ciężary ponoszone przez podatników są bardziej anonimowe.

c)    Kryterium władztwa podatkowego :

•    podatki nakładane przez państwo

•    podatki nakładane przez władze samorządowe

d)    Kryterium terytorialne:

•    podatki centralne

•    podatki regionalne

•    podatki lokalne

e)    Kryterium podmiotowych źródeł pochodzenia: podział ten jest istotny w różnego rodzaju analizach potrzebnych do ustalania rzeczywistego obciążenia podatkowego. Wg kryteriów stosowanych w Systemie rachunkowości Społecznej ( SNA/ESA) można wyróżnić podatki płacone przez sektory:

•    przedsiębiorstw niefinansowych

•    instytucji finansowych

•    gospodarstw domowych

•    zagranicy

Technika podatkowa

Technika r ~^J--' - ,a -służy do obliczenia i ściągnięcia należności podatkowych. Elementami jej są:

1.    podmiot opodatkowania : każda osoba na której ciąży obowiązek podatkowy, w tym podmiot czynny: czyli państwo posługujące się atrybutem administracyjnym przy ściąganiu podatków (też władze samorządowe); podmiot bierny to osoby prawne i fizyczne zobowiązane do zapłaty podatku: Płatnik: jest to podmiot na mocy przepisów zobowiązany do odprowadzenia zaliczek z tytułu podatku dochodowego (pracodawca -płace ; ZUS -wypłacanie emerytur i rent)

2.    przedmiot podatku: rzecz lub zdarzenie wywołujące obowiązek podatkowy

3.    podstawa opodatkowania: wartościowo określony przedmiot opodatkowania , czasem jest wyrażany w jednostkach fizycznych (np. podatek od psówi dawniej stosowane - pogłówne)

4.    stawka podatkowa: to relacja kwoty podatku do podstawy opodatkowania

5.    skala podatkowa : informuje o tym jaką stawkę należy zastosować. Stawki podatkowe występują w dwóch formach:

a)    stawka kwotowa - określa bezpośrednio wielkość należnego podatku

b)    stawka procentowa- określa jaką część podstawy podatku stanowi zobowiązanie podatkowe. Stawki

procentowe dzieła sie na:

• stałe: wysokość podatku rośnie w takim samym tempie jak podstawa opodatkowania, jest obojętna na zmiany podstawy opodatkowania(inaczej stawki proporcjonalne- przykładem jest podatek liniowy)