Folder(2013 11 26)0005 JPEG

342

Fot. 181. Narządy czepne: a - tasiemca uzbrojonego, b - tasiemca nieuzbrojonego

Rys. 260. Człon maciczny tasiemca.

również haczyki (fot. 181). Szyjka jest miejscem, w kit ■ rym na skutek podziałów i różnicowania powstaj.i człpny. Młode człony mieszczą się więc w przednir| :• częs'ci ciała, a im dalej ku tyłowi, tym są starsze. I< li liczba zależy od gatunku tasiemca i waha się od jedni' go do kilku tysięcy. U tasiemców wszystkie człony ma ją komplet narządów rozrodczych męskich i żeńskii h, ale w każdym z nich układ rozrodczy znajduje się na innym etapie rozwoju. W zależności od tego wyróżnia się kolejno człony niedojrzałe, dojrzałe i maciczni' Człony niedojrzałe nie mają w pełni rozwiniętych mę skich i żeńskich narządów rozrodczych. W członai li dojrzałych wymienione narządy osiągają poziom rozwoju, który gwarantuje im spełnia nie funkcji rozrodczych, czyli wytwarzanie gamet, zaplemnienie i zapłodnienie. Nazwa człony maciczne nawiązuje do obecności silnie rozrośniętej i rozgałęzionej macicy wy pełnionej zapłodnionymi jajami. Macica z czasem zajmuje prawie całe wnętrze członu, a pozostałe elementy układu rozrodczego częściowo zanikają. Jaja lub rozwijające .u z nich larwy wydostają się z macicy albo przez specjalny otwór, albo po rozpadzie (zło nu. Długość ciała tasiemców może osiągać od 0,5 mm do kilkunastu metrów.

Tasiemce, podobnie jak przywry, podczas cyklu rozwojowego zwykle zmieniają żywu u■ la. W cyklu pojawia się również kilka pokoleń larw, przy czym niektóre z nich są zdolne do rozmnażania. Tasiemce charakteryzują się dużą różnorodnością cykli rozwojowy! li które można sprowadzić do dwóch zasadniczych typów:

• Typ I - cykl rozwojowy przebiega z udziałem dwóch żywicieli pośrednich. Pierwsze si.i dium larwalne stanowi koracidium. Larwa ta opuszcza osłony jajowe w środowisku wod nym; jest pokryta nabłonkiem z długimi rzęskami, dzięki którym może swobodnie pływ.it ■ Typ II - cykl rozwojowy przebiega z udziałem jednego żywiciela pośredniego. Pierws/e itadium larwalne stanowi onkosfera. Larwa ta opuszcza osłony jajowe w przewodził' po carmowym żywiciela pośredniego; ma trzy pary haków, za których pomocą przedostaje ;ię do jego naczyń krwionośnych.

^Jrzykładem cyklu pierwszego typu jest rozwój bruzdogłowca szerokiego - tasienu .i :tóry osiąga nawet 20 m długości. Nazwa gatunku nawiązuje do jego aparatu czepne ;o, który stanowią umieszczone na główce bruzdy przyssawkowe, oraz do dużej szem ości członów, dochodzącej nawet do 2 cm.

/ywiciel ostateczny

koracidium)

onkosfera

procerkoid

drugi żywiciel pośredni

pierwszy żywiciel pośredni

lis 261. Cykl rozwojowy bruzdogłowca szerokiego.

(h-M.ić dojrzała bruzdogłowca pasożytuje w jelicie cienkim ssaków odżywiających się rybami, w lun człowieka. Zapłodnione jaja dostają się do wody wraz z odchodami. Z jaj wydostaje się l*m idium - orzęsiona larwa, lej dalszy rozwój jest możliwy tylko wtedy, gdy zostanie połknię-i,i przez oezlika, który jest pierwszym żywicielem pośrednim. W jego przewodzie pokarmowym koracidium przekształca się w kolejną larwę - onkosferę, która dostaje się do jamy ciała 11 >i <‘kształcą w larwę następnego typu - proc et kord. Rozwój procerkoidu jest możliwy po zje-il/i iuu zarażonego oczlika przez drugiego żywiciela pośredniego - rybę. Z przewodu pokarmowego ryby procerkoid dostaje się do mięśni, wątroby i innych narządów wewnętrznych, gd no rośnie i przekształca się w larwę - plerocerkoid, Zarażenie ssaka, w tym człowieka, bruz-• h »v,łowcem następuje po zjedzeniu surowych ryb zawierających plerocerkoidy. W jelicie cienkim saka rozwijają się one w dojrzałe płciowo postacie tasiemca.