Genetyka grupy krwi (4)

GRUPY KRWI U ZWIERZĄT GOSPODARSKICH

W surowicy krwi u ludzi i zwierząt znajdują się swoiste przeciwciała, które maja zdolność zlepiania czerwonych krwinek i wytrącania ich w postaci osadu (hemaglutynacja) lub rozpuszczania erytrocytów (hemolizy). Wśród hemaglutynin można wyróżnić izoaglutyniny i heteroaglutyniny. Izoaglutyniny są odpowiedzialne za reakcje serologiczne z krwinkami osobników tego samego gatunku, a heteroaglutyniny z krwinkami osobników innego gatunku.

Reakcja serologiczna jest spowodowana występowaniem na powierzchni erytrocytów specyficznych substancji tzw. antygenów. Liczba i różnorodność antygenów krwinko wy ch występujących w erytrocytach jest ogromna i stanowi podstawę do podziału na układy (systemy) grupowe krwi.

Grupy krwi uwarunkowane są obecnością lub brakiem określonego antygenu lub antygenów. Pod względem chemicznym antygeny mogą być: glikolipidami, glikoproteidami, białkami lub mukopolisacharydami. Ze względu na typ reakcji serologicznej mogą być antygenami pełnymi lub niekompletnymi.Układ antygenów u danego osobnika jest uwarunkowany genetycznie, niezmienny przez całe życie, i dziedziczy się zgodnie z prawami Mendla. Każdy układ grupowy tworzą geny zlokalizowane na jednej parze chromosomów.

Cechy należące do jednego układu grupowego dziedziczą się niezależnie od cech antygenowych z innych układów. Oznacza się je dużymi literami W obrębie poszczególnych układów mogą występować rozmaite formy zależności pomiędzy poszczególnymi allelami. Często tworzą one serie alleli wielokrotnych, tak jest np. u ludzi w układzie grup krwi ABO lub układzie B, C u bydła. Niekiedy w układach złożonych pojedynczy allel może kodować tylko jedna lub jednocześnie kilka cech antygenowych, które tworzą wtedy jeden kompleks antygenowy nazywany fenogrupą.

Wszystkie antygeny występujące u danego osobnika tworzą formułę antygenową zwana również testem krwi.

Grupy krwi u bydła

Liczba możliwych grup krwi u bydła jest największa wśród wszystkich zwierząt gospodarskich. Związane jest to z dużą liczbą antygenów (około 110), które ze względu na dziedziczenie zaszeregowano do 11 układów grup krwi zlokalizowanych w 11 parach chromosomów. Ta wielość stwarza sytuację łatwego rozpoznawania osobnika po jego teście krwi, który w zasadzie jest niepowtarzalny.