- nasila resorpcję kości
- zwiększa ilość, aktywność i długość życia osteoklastów
- hamuje osteoblasty
- zmniejsza wydalanie wapnia w nerkach
- aktywuje witaminę D
- zwiększa wtórnie wchłanianie wapnia w jelitach
- hamuje resorpcję kości
- zmniejsza liczbę i hamuje aktywność osteoklastów
- zwiększa wydalanie wapnia w nerkach
- aktywuje witaminę D
- sterydy płciowe; estrogeny i androgeny
• niezbędne do gromadzenia masy kostnej, brak wytwarzania wyzwala ubytek masy kostnej (po menopauzie 10 razy szybciej niż w wieku 35-50 lat)
• pobudzają osteoblasty i hamują osteoklasty
• zwiększają wydzielanie kalcytoniny
ponad to:
zwiększają masę kostną - hormon wzrostu, insulina zmniejszają masę kostną - glukokortykoidy, hormony tarczycy, prostaglandyny i cytokiny
• Wit. D - niezbędna dla rozwoju i wzrostu szkieletu u dzieci i utrzymywania prawidłowego jego stanu przez całe życie
- zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach - przy braku spada do 15-20%
- zmniejsza wydalanie wapnia przez nerki
- pobudza osteoblasty i osteoklasty
- zwiększa mineralizację kości
- brak zwiększa wydzielanie PTH i resorpcję kości
wytwarzana w skórze pod wpływem promieni słonecznych (UV) i ze źródeł pokarmowych (do 20%) uaktywniana w nerkach do czynnego hormonu u ludzi starszych powstaje mniej - 30% tego co u młodych
zależy od pory roku i dnia, stosowaniu filtrów (ubranie, szkło, kremy) u osób starszych wystarczy ekspozycja rąk,
przedramion i twarzy na słońce 3-krotnie na tydzień po 30 min
Target organ* (Bonę. Intestlne,' ktdnaya)
Zmiany zachodzące w kościach
wtok (latu*
I etap: osteoblasty > osteoklasty, wzrost szkieletu
do 18 roku szybki wzrost, do 25 roku dojrzewanie (100% masy kostnej)
II etap: osteoblasty = osteoklasty, równowaga metaboliczna
25 - 30 lat utrzymywana jest szczytowa masa kości
III etap: osteoblasty < osteoklasty, inwolucyjny ubytek masy kości
po 35 roku stopniowy ubytek masy z przyspieszeniem po menopazie