m4

54 Metafory w nui-zym życiu

CZAS TO PIKNJĄDZ [TIME IS MOŃBV]

Zabierasz mi czas.

To urządzenie zaoszczędzi ci wiele godzin.

Ta przebiła opona kosztowała mnie godzinę.

Zainwestowałem w nią. dużo czasu.

Nie mam czasu do stracenia.

Zaczyna brakować ci czasu.

Musisz oszczędzać czas.

Odłóż trochę czasu na grę w ping-ponga.

Czy to jest warte zachodu?

Czy zostało ci jeszcze dużo czasu?

Żyje poży czonym czasem.

Nić korzystasz z danego ci czasu.

Straciłem dużo czasu z powodu choroby.

Dziękuję ci z* poświęcony mi czas.

W naszej kulturze czas jesi artykułem wartościowym. Jesr on środkiem o ograniczonej ilości, używanym przez nas do osiągania celów, jakie sobie stawiamy. Ze względu na to, jak pojęcie pracy rozwijało się we współczesnej kulturze zachodniej, gdzie pracę zwykle kojarzy się z czasem, jakiego ona wymaga, i z tym, że czas daje się precyzyjnie kwantyfjkować, stało się zwyczajem, iż płaci się ludziom za godzinę, tydzień, miesiąc lub rok. W naszej kultur/c Czas to pieniądz oznacza wiele rzeczy: jednostkę obliczeniową w komunikacji telefonicznej, wynagrodzenie za godzinę, opłaty za pokoje hotelowe, budżety roczne, pożyczki na procent i spłacanie długu społeczeństwu przez „odsiadywanie wyroku” („rok nie wyrok”). Tego rodzaju praktyki to coś względnie nowego w historii rodzaju ludzkiego i wcale nie wc wszystkich kulturach istnieją.. Powstały one w nowoczesnych społeczeństwach uprzemysłowionych i w bardzo zasadniczy sposób kształtują nasze podstawowe czynności codzienne. Ponieważ postępujemy tak, jakby czas był przedmiotem wartościowym o ograniczonej ilości, a nawet pieniądzem - pojmujemy czas w ten właśnie sposób. Dlatego też rozumiemy i pojmujemy czas jako coś. co można wydać, stracić, dobrze lub źle inwestować, oszczędzać czy trwonić.

CZAS TO PIENIĄDZ, CZAS TO ŚRODEK.O OGRANICZONEJ ILOŚCI i czas to artykuł WARTOŚCIOWY - są to wszystko pojęcia metaforyczne. Są one metaforyczne, ponieważ wykorzystujemy nasze codzienne doświadczenia z pieniędzmi, ograniczonymi środkami i artykułami wartościowymi, po to. by uzmysłowić sobie pojęcie czasu. Nie jest to jedyny sposób, w jaki człowiek pojmuje czas; jest on związany z naszą kulturą, Istnieją.kultury', w których czas nie utożsamia się z żadną 2 tych rzeczy.

Pojęcia metaforyczne czas to pieniądz, czas to środek i czas to artykuł WARTOŚCIOWY tworzą jeden system oparty ca subkalcgoryzacji, gdyż w naszej kulturze pieniądz to środek ograniczony, a ograniczone środki są artykułami wartościowymi, Takie relacje subkaregorialne charakteryzują też implikacje między metaforami, czas to pieniądz implikuje, że czas rcsr środkiem ograniczonym, co z kolei implikuje

tO, Źć CZAS JEST ARTYKUŁEM WARTOŚCIOWYM.

Stosujemy praktykę używania najbardziej szczegółowego pojęcia metaforycznego, w tym przypadku czas to pieniądz, do scharakteryzowania całego systemu. Niektóre spośród wyrażeń umie$2c?x>nycb pod metaforą czas to pieniądz odnoszą się bezpośrednio do pieniędzy {wydatkować, inwestować. ustalać budżet, z zyskiem, kosztować), inne do ograniczonych środków (używać, zużywać, mieć dosyć, odczuwać brak), jeszcze inne do artykułów wartościowych (mieć, dawać, tracić, dziękować). Jest to przykład na i<>, jak implikacje metaforyczne charakteryzują koherentuy system pojęć metaforycznych, a zatem także koherentny system, wyrażeń metaforycznych, odpowiadających tym pojęciom.