monografia1

3.6. POJĘCIE LICZBY. DZIAŁANIA NA LICZBACH

Nadrzędnym celem edukacji matematycznej w klasach 1-3 jest ukształtowanie u dziecka pojęcia liczby naturalnej.

Pojęcie liczby należy do pojęć najbardziej abstrakcyjnych. Liczba sama przez się w żadnej rzeczy nie istnieje. Nie ma przecież trzech stołów - jest tylko jeden stół - jeden stół - jeden stół, a my ogarniamy je myślą jako coś zjednoczonego, jako TRZY stoły. Można zatem powiedzieć, że liczba to jedność liczbowa wielu jedności. Pojęcie liczby, które dziecko ma poznać, powinno dać mu przekonanie, że liczba oznacza zbiór jedności i zależnie od tego, ile tych jedności jest w zbiorze, liczba może być większa lub mniejsza.

Znakiem przyjętym na oznaczanie liczby jest cyfra. Nauczyciel musi używać tych dwóch słów - liczba, cyfra - we właściwym znaczeniu, np. trzymając w ręku 2 ołówki, pyta: Ile ołówków trzymam w ręku? - dwa. Pisze więc na tablicy słownie: dwa. Kto potrafi zapisać to cyfrą? Dziecko pisze - 2 i rozumie, że cyfra kojarzy się z zapisem liczby. Rozumie też, że za pomocą dziesięciu cyfr: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 - można zapisać nieskończenie wiele liczb.

W procesie kształtowania pojęcia liczby naturalnej w klasie 1. można wyróżnić następujące etapy:

a)    Etap przygotowawczy, a w nim ćwiczenia na:

•    przeliczanie elementów zbioru;

•    porównywanie liczebności zbiorów, prowadzące do rozumienia relacji: tyle samo, więcej, mniej;

•    poprawne posługiwanie się liczebnikami głównymi i porządkowymi;

•    porządkowanie zbiorów według wzrastającej lub malejącej liczby elementów.

b)    Etap monograficznego opracowania liczb w zakresie 10.

Pojęcie liczby naturalnej kształtujemy zawsze w kontekście działań arytmetycznych: dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia oraz w kontekście rozwiązywania zadań tekstowych.