10 Kuno-Alcksandcr von Płocki, Arnold W. Hiitscy
Ważnych wskazówek dotyczących postaci schorzenia morzyskowego daje również wiek pacjenta. Źrebięta mają skłonność do wpochwienia jelit. U koni starszych w rozpoznaniu różnicowym należy brać pod uwagę możliwość obecności tłuszczaka uszypułowanego. Istotne są również sposób użytkowania i utrzymania konia. Konie wyścigowe będące w trakcie treningu są zależnie od sposobu prowadzenia treningu, rzadziej dotknięte schorzeniami morzyskowymi. Dużą rolę odgrywa tutaj regularne odrobaczanie, prawidłowe karmienie wysokowartościową kanną i regularny ruch. Karma o złej jakości np.: zmrożona lub sfermentowana, może wywołać objawy morzyskowe w całej stajni.
- ogólne samopoczucie zwierzęcia
- stan odżywienia
- stan utrzymania
- ilość tętna
- jakość tętna
- ilość oddechów
- błony śluzowe spojówek
- czas wypełniania się naczyń włosowatych
- temperatura badana na obwodowych częściach ciała
- apetyt
Ogólne badanie kliniczne powinno pomóc w ocenie stanu konia. Ogólne samopoczucie może być niezmienione, zaburzone nieznacznie lub wyraźnie. Stan odżywienia i utrzymania pomaga ocenić czas trwania schorzenia. Konie cierpiące na przewlekłe schorzenia morzyskowe są często wychudzone. Konie, u których występują ostre objawy morzyskowe często tarzają się, i można obserwować u nich obrażenia skóry lub urazowe zapalenie spojówek. Stan utrzymania i odżywienia wskazuje na zgodność informacji uzyskanych w wywiadzie od właściciela. Ilość tętna jest miernikiem bólu podczas trwania morzyska. W przypadku zaparcia dotyczącego colon ascendens często tętno nie jest podwyższone mimo silnych objawów kolkowych. Morzyskom wywołanym przez schorzenia jelit cienkich lub torsio coli towarzyszy prawie zawsze wyraźnie podwyższona ilość tętna. U koni w stanic wstrząsu tętno jest drutowate ze zwiększonym napięciem ścian naczynia. Wzrost częstotliwości oddechów może być wywołany przez ból lub też przez zarzucanie treści do żołądka. Błony śluzowe spojówek powinny mieć barwę bladoróżową, a błony śluzowe o zabarwieniu brudno-sinym wskazują na długotrwały proces chorobowy. Przy ocenie błon śluzowych spojówek należy wziąć pod uwagę to, że mogą być one zmienione wtórnie na skutek urazu (tarzanie się). Badanie czasu wypełniania się naczyń włosowatych błony śluzowej jamy ustnej umożliwia ocenę stanu krążenia. Po silnym uciśnię-ciu palcem, po 2 -3 sekundach, barwa błony śluzowej powinna powrócić do stanu pierwotnego. Kończyny i uszy powinny wykazywać prawidłową temperaturę. Obniżona ciepłota uszu i kończyn wskazuje na centralizację krążenia i wstrząs.
- szmery jelitowe
- napięcie powłok brzusznych
- badanie rektalne
- sondowanie
- badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej
Ruchy perystaltycznc jelit należy osłuchiwać we wszystkich czterech strefach osłuchowych jamy brzusznej. Po stronie lewej dorsalnie powinny być słyszalne typowe wysokie i krótkie szmery jelita cienkiego. Po stronie prawej dorsalnie słychać typowy odgłos wstrzykiwania do jelita ślepego (przynajmniej dwukrotnie w ciągu 3 minut). W strefach osłuchowych vcntral-nych po stronie lewej i prawej powinien być słyszalny długi, niski, bulgoczący odgłos jelit