P1080872

Karta tytułowa Rytmów... Sępa Szarzyń-sSdego. 1601

Niech wątpienie nie przeszkodzi Śmiele ufać Panu swemu.

Bowiem skarb jest nieprzebrany Wieczne miłosierdzie Jego:

On nie leniw zgoić rany I poddźwignąć upadłego;

On, prócz wszelkiego wątpienia¹ Nie zapomni ludu swego,

- Przywiedzie go do zbawienia.

Mikołaj Sęp Szarzyński „umie” pisać i zna rzemiosło poetyckie; to, jak Kochanowski, „poeta doctus” — poeta uczony. Zaobserwuj kunsztowną i celową w wierszach Sępa przestawność szyku (inwersję), pytania retoryczne, antytezy (przeciwstawienia), ciągi epitetów, paradoksy, parentezy (zdania wtrącone w nawias)— współgrające z dramatycznym, przerzutniowym tokiem wiersza. Godna uwagi jest trudna i nowa forma sonetu, ukształtowana od XIII w. we Włoszech, a w Polsce praktycznie znana dopiero Kochanowskiemu i właśnie Sępowi Szarzyńskiemu. Sonet (zob. też Petrarki Sonety do Laury) utrwalił się w dwóch zasadniczo odmianach: Sęp (w Sonecie V) zastosował pierwotniejszą, zbudowaną z trzech strof czterowersowych (o układzie rymów: abba; ab-ba; cdcd) i jednej dwuwersowej (tzw. dystych, o rymach: ee), wyostrzającej końcową, jakby epigramatycznie sformułowaną refleksję czy przekonanie wyprowadzone z treści poprzednich strof. Druga, szerzej upowszechniona od-! prócz wszelkiego wątpienia — bez wątpienia, niewątpliwie.

265