P270511 14 [01]

_l7 Halina Zgółkowa, Język subkultur młodzieżowych

151

■

H

KI

^W

^dl fOcłly Tzenunieys.

svieklatp-ę coraz bm jkującytłd ścią. Pofe ibliskaJ w mania

jest ognij rórczegoji-

& języM

'tywnjM wonead jak sap¹ tym

vvrręcz anachroniczne, czyli charakterystyczne dla byłej młodzieży. Wymienione słowa są używane jako autonomiczne jednostki leksykalne albo jako przedrostki łączone z nazwami rekwizytów młodzieżowych, np. super zdrowie || super zdrówko, superfirma, suptrpizza, super boląc ja, superboma, su-perpośUzgowy (‘pędzelek do makijażu’), supertorpeda (‘lakier do paznokci’) superkiecka, superciuch, superwieczorowa (‘marynarka’), supermodna (‘laska, dziewczyna’), super dyskoteka. [... ] [Nacechowania pozytywnego natomiast nabierają słowa zajebisty, zakręcony.]

Ig

Najbardziej wyrazisty jest oczywiście związek polszczyzny młodzieżowej z kulturą muzyczną (disco polo, dyskoteka, muzyka rockowa). [... j v Szczególnie warte odnotowania jest to, że różne rodzaje muzyki wyznaczają swoiste subkultury oddalone od siebie czasem nawet na odległość nienawiści (niemożliwe jest na przykład jakiekolwiek porozumienie między zwolennikami hardrockowej odmiany rocka a wyznawcami disco polo, mimo że z demograficznego punktu widzenia jedni i drudzy należą do tego samego pokolenia). Przykład ten wskazuje na wielorakość czynników i parametrów leżących u podstaw podziału pokolenia na subkultury. W skrajnej wersji może to prowadzić do wątpliwości, czy istnieje polszczyzna młodzieżowa w miarę jednolita pod względem leksykalnym. Diagnozę komplikuje dodatkowo fakt, że mamy do czynienia z przemieszaniem przynależności osób i całych grup do różnych subkultur tego rodzaju. W repertuarze leksykalnym ucznia szkoły (zwłaszcza ponadpodstawowej) pojawiać się będzie polszczyzna szkolna, żargon uczniowski (zwany tradycyjnie gwarą uczniowską) , polszczyzna dyskotekowa, żargon informatyczny itp.

W pewnym sensie uniwersalnym elementem leksykalnym jest wymieniony w zacytowanej wyżej wypowiedzi wyraz pener. W gwarze uczniowskiej występuje on oczywiście także. Ma w niej jednak kilka bardziej szczegółowych znaczeń: ‘człowiek udający bardzo ważnego, który podkreśla swoją ważność’? ‘uczeń, który pije wódkę, pali papierosy, ćpa i tym się chwali’; ‘najgorszy gatunek szpanera’; ‘bardzo dobry uczeń’; ‘człowiek wyróżniający się złym zachowaniem, człowiek wulgarny, arogancki, często z marginesu społecznego’; ‘kontroler biletów w komunikacji miejskiej’.

Ponadto poszczególne odmiany języka charakterystyczne dla poszczególnych grup o charakterze subkultur są poddawane wpływom innych, bynajmniej nie młodzieżowych wersji polszczyzny. Mam tu na myśli choćby wpływ grypsery na gwarę uczniowską, co ujawnia się wielością słownictwa wspólnego obu żargonowym odmianom. Okazało się, że w gwarze uczniowskiej aż około 10 procent stanowią słowa zaczerpnięte z gwar przestęp-