polski ubior 4

117. Ubiór mieszczki krakowskiej-na koszuli Z koronkouymi mankietami sztywny stanik bez rękawów, sfuidnica z pasamonami, a na niej fartuch; kołpak futrzany założony na sztywny czepiec

/18. Ubiory mieszczek lwowskich: a - kazjaka z krótkimi rękawami i czepiec z futrem; b - kazjaka ze skróconymi rękawami, na głowie czarna jedwabna chusteczka

zdobienia. Szlachcianki na przykład szyły jc z aksamitu, przyozdabiając kołnierz oraz mankiety różnego rodzaju koronkami. C) wpływach mody zachodniej świadczą też zachowane obrazki wotywne, ukazujące przyozdobione pasamonami kazjaki ze skróconymi rękawami, spod których widać pomarszczone, ozdobione wstążkami i koronkami rękawy koszuli (rys. 118).

Zwyczaj zdobienia odzieży najbardziej luksusowymi koronkami holenderskimi i weneckimi oraz złotą pasmanterią przyjął się szczególnie wśród zamożniejszych dam, które przyozdabiały wstawkami przody staników swych sukien, a także doszywały koronki do rękawów, tworząc z nich rodzaj „angażantów" (rys. 119). Począwszy od XVII w. używały koronek do upinania wysokich czepców typu Jontange (fot. 45) oraz robiły z nich płaskie czepki z końcami luźno opadającymi na ramiona, czego potwierdzeniem może być portret trumienny szlachcianki polskiej z lat siedemdziesiątych (fot. 46). Koronki weneckie zakładano również pod futrzane czapki, uprzednio zakrywając jc czarnymi taftowymi chustami (fot. 47).

W fasonach sukien kobiecych widoczne były spore różnice. Zamieszkujące duże miasta kobiety pochodzenia mieszczańskiego i szlachcianki, które mogły tam przyjeżdżać po zakupy, były lepiej zorientowane w nowościach i aktualnej modzie od tych, które przebywały w swych posiadłościach wiejskich, oddając się obowiązkom rodzinnym

94