scan0003 (10)

odwrót. Soczewka skupiająca ma dodatnią zdolność skupiającą, natomiast rozpraszająca ma ujemną zdolność skupiającą.

2. Pomiar odległości ogniskowej soczewki metodą Besse/a

Dla ustalonej i odpowiednio dużej odległości ekranu od przedmiotu (oznaczymy ją przez e) istnieje położenie soczewki, przy którym na ekranie otrzymuje się rzeczywisty obraz przedmiotu (rys.4). Niech odległość ekranu od soczewki wynosi p, odległość przedmiotu od soczewki e-y, to równanie soczewki (1) przybiera postać:

1-1 . ¹

/ y e-y

Jest to równanie kwadratowe ze względu nap. Pierwiastkami tego równania są:

e±«Je² -4/(2

gdzie pi jest odległością soczewki od ekranu, dla której otrzymujemy obraz powiększony, zaś dla y2 obraz pomniejszony (rys.4). Równanie kwadratowe ma dwa pierwiastki gdy A > 0, a zatem metoda Bessela wymaga aby e > 4/

Rys. 4. Konstrukcja obrazów otrzymanych przy pomocy soczewki skupiającej, dla jej położeń (1) i (2) Zauważymy, że:

Pi ~P₂ = V^g2 ~4f^e =^a-    (4)

Z drugiej części tej równości otrzymujemy:

_]ub    (e-aHe + aJ

4<?

(5)

Dla położenia soczewki dającego obraz powiększony możemy napisać (Rys.4.)

Analogicznie dla położenia soczewki dającego obraz pomniejszony możemy napisać

177

(6)