skanuj0031 (11)

98 5. Zasoby i walory turystyczne

turystycznej jest niemożliwe do ustalenia. Jak podają G. Shaw i A.M. Williams [1996, 91], głównymi elementami kultury przyciągającymi turystów są: wyroby rękodzieła, obyczaje, historia danego regionu, architektura, miejscowe potrawy; jak również: sztuka i muzyka, życie codzienne mieszkańców, ich religia i język oraz strój.

Jednymi z głównych walorów kulturowych są bez wątpienia zabytki architektury i budownictwa. Takie obiekty, jak: piramidy oraz Sfinks w Gizie (Egipt), świątynie Majów na pograniczu Meksyku i Gwatemali, Akropol w Atenach (Grecja); katedra Notre-Dame w Paryż (Francja) i bazylika św. Piotra w Rzymie (Włochy), czy Hagia Sophia w Stambule (Turcja), należą do czołowych atrakcji turystycznych świata. Obok pojedynczych obiektów przedmiotem zainteresowania turystów mogą być również zespoły architektoniczne (np. Pałac Cesarski w Pekinie, Kreml w Moskwie), jak również całe miasta (np. Carcassone, Amsterdam, Kraków, Wenecja, Brasilia). Należy również zwrócić uwagę, że podczas gdy niektórzy turyści mogą być szczególnie zainteresowani obiektami liczącymi kilkaset albo nawet kilka tysięcy lat (np. grobowcami w Dolinie Królów pod Luksorem w Egipcie lub Wielkim Murem Chińskim), dla innych atrakcyjne mogą być obiekty współczesne (np. Centrum im. Pompidou w Paryżu, gmach opery w Sydney w Australii). W ostatnich latach coraz większym uznaniem turystów cieszą się zabytki działalności gospodarczej i techniki [Soyez 1986]. Obok budzącej zainteresowanie od ponad 100 lat Wieży Eiffla w Paryżu lub mostu Golden Gate w San Francisco (Stany Zjednoczone), turyści z rosnącym zainteresowaniem odwiedzają stare zakłady przemysłowe (jak np. dawną cukrownię na wyspie Saint Croix na Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych), urządzenia hydrotechniczne (np. Kanał Elbląsko-Ostródz-ki w Polsce), kopalnie (np. Muzeum Żup Solnych w Wieliczce albo muzeum górnicze w Tarnowskich Górach) itp. Zdaniem S. Liszewskiego [1992] dawne obiekty przemysłowe mogą być cennym walorem turystycznym, głównie z powodu wartości poznawczych (np. XK-wieczne zakłady K. Scheiblera i przyfabryczne osiedle „Księży Młyn” w Łodzi). Ten typ turystyki jest szczególnie propagowany w krajach o długich tradycjach industrialnych, w których w ostatnich latach podjęto szeroko zakrojone działania na rzecz restrukturyzacji regionów przemysłowych (Wielka Brytania, Niemcy, Francja). Przykładem może być Zagłębie Ruhry, gdzie na 200 ha terenów należących dawniej do huty żelaza koncernu Thyssen (działającej w latach 1903-1985), w miejscu skrzyżowania autostrad A42 i A59, w 1989 r. utworzono park krajobrazowy Duisburg-Nord (Landschaftspark Duisburg-Nord). W ciągu 10 lat dawne zabudowania przemysłowe odpowiednio przygotowano do przyjęcia turystów, którzy np. mają możliwość dokładnego zapoznania się z konstrukcją wielkich pieców, wejścia na taras widokowy w górnej części jednego z nich itp. Część zabudowań huty jest wykorzystywana również do innych celów, np. dawny zbiornik gazu jest basenem wykorzystywanym przez płetwonurków i w którym dzieci uczą się pływać kajakami, w dawnych halach są organizowane