Do eksploatacyjnych metod zmniejszania strat należy:
• utrzymanie możliwie wysokiego poziomu napięcia,
• stosowanie racjonalnych schematów układów sieciowych,
• opracowanie harmonogramów pracy zapewniających zmniejszenie poboru mocy w okresie szczytów dobowych,
• wykorzystanie urządzeń o korzystniejszych wskaźnikach zużycia energii i ograniczenie czasu pracy urządzeń o niższej sprawności,
• bieżąca kontrola zużycia energii w procesach produkcyjno-technologicznych,
• właściwa konserwacja urządzeń,
• ograniczenie pracy jałowej silników i transformatorów,
• kontrola dotrzymania właściwych parametrów procesu technologicznego.
W odniesieniu do urządzeń i instalacji oświetleniowych można podać następujące zasady racjonalnego użytkowania:
1) racjonalne oświetlenie wnętrz polega na:
• stosowaniu źródeł światła o wysokiej skuteczności świetlnej,
• stosowaniu nowoczesnych opraw o wysokiej sprawności.
• systematycznym czyszczeniu opraw,
• dzieleniu oświetlenia na strefy,
• powszechnym stosowaniu oświetlenia mieszanego, polegającego na przyjęciu mniejszego natężenia oświetlenia ogólnego i dodatkowym oświetleniu miejsca pracy.
2) racjonalne oświetlenie zewnętrzne polega na:
• stosowaniu źródeł światła i opraw oświetleniowych o wysokiej sprawności,
• właściwym doborze poziomu natężenia oświetlenia,
• stosowaniu urządzeń do sterowania oświetleniem, tą), przekaźników zmierzchowych,
• konserwacji opraw.
Zdecydowana większość odbiorników przemysłowych pobiera podczas pracy moc bierną indukcyjną Największy jednak wpływ na całkowite zapotrzebowanie mocy biernej mają silniki. Udział ten jest szacowany na 65-70%. Moc bierna pobierana przez silnik jest zużywana na magnesowanie oraz na straty rozproszenia, zależne od kwadratu prądu. Moc bierna pobierana przez silnik wzrasta więc z. obciążeniem. Udział mocy biegu jałowego w całkowitym poborze mocy biernej przez silnik zależy od mocy silnika i osiąga wartości od 60% do 90%. Prawidłowy dobór i eksploatacja silników ma istotny wpływ na wartość współczynnika mocy i dlatego od nich należy zaczynać racjonalizację gospodarki mocą bierną Moc bierna pobierana przez odbiorniki przemysłowe powoduje obciążenie prądowe elementów sieci rozdzielczej zakładu, a więc ogranicza przepustowość urządzeń, wywołuje spadki napięcia i powoduje straty mocy czynnej. Te ujemne skutki dla sieci przemysłowej są tym większe, im mniejszy jest współczynnik mocy cosrp. Poprawa gospodarki mocą bierną zakładu przemysłowego jest związana z poprawą współczynnika mocy do wartości wymaganej przez dostawcę energii.
W praktyce stosuje się dwie metody poprawy współczynnika mocy:
• sposoby naturalne,
• sposoby sztuczne.
Naturalne sposoby poprawy współczynnika mocy polegają na:
• doborze silników i transformatorów do obciążenią
• optymalnym doborze liczby pracujących równolegle transformatorów do obciążenią
• skracaniu czasu stanu jałowego silników i transformatorów,
• wymiana silników niedociążonych na silniki o mniejszej mocy,
• stosowanie silników indukcyjnych szybkoobrotowych zamiast wolnoobrotowych,
• stosowanie silników klatkowych zamiast pierścieniowych,
• stosowanie przełącznika trójkąt gwiazdą przy obciążeniu silnika mniejszym niż 55%, co powoduje, że moment rozruchowy maleje trzykrotnie,
• stosowanie silników synchronicznych zamiast indukcyjnych, na ogół jest to ekonomicznie uzasadnione przy pracy ciągłej (wentylatory, pompy, sprężarki) o rocznym czasie pracy T. > 4000 h i mocy P > 100 kW,
• niedopuszczenie do znacznego podwyższenia napięcia ponad znamionowe.
Sztuczne sposoby poprawy współczynnika mocy w sieci przemysłowej polegają głównie na stosowaniu baterii kondensatorów równoległych, gdyż jest to rozwiązanie najtańsze.
Uwagą:
Wykorzystano tekst: „Zasady racjonalnego użytkowania energii elektrycznej w przemyśle” opublikowany w miesięczniku Stowarzyszenia Elektryków Polskich „INPE” INFORMACJE o NORMACH i PRZEPISACH ELEKTRYCZNYCH; dodatek do nr 61 „INPE” (Zeszyt 2. Przemysłowe instalacje elektryczne i wymagania ogólne [s.88-92]); październik 2004 r.
35