m odmianę spółgłoskową $,-ttm, »& l» odmianę samogłoskową: -i,-ium,-ła » odmianę mieszaną: -e, -ium, neutra -a lub-ia ! bdr>y zwrócić uwagę, iż formy dalszych przypadków tworzymy od gen. singului is; nominał ivun l)owiem podlegał często różnym zmianom fonetycznym i wykazuje nieco odmienny potkać. a. Odmiana spółgłoskowa -e, -um, -a | |||
Masculina et feminina | |||
Singularis |
Pluralis | ||
N.s*V. |
honor zaszczyt |
honóres | |
den, |
honoris |
honórum | |
Dal. |
honor |
honoribus | |
A co. |
honorem |
honóres | |
Abl. |
honóre |
honoribus | |
N.-V. |
mós zwyczaj |
mores | |
Oen. |
móris |
mórum | |
Dat. |
móri |
móribus | |
Acc. |
morem |
mores | |
Abl. |
móre |
móribus | |
N,-V. |
aetas wiek, epoka |
. aetates | |
Oen, |
aetatis |
aetatum | |
Dal. |
aetati |
aetatibus | |
Auu. |
aetatem |
aetates | |
Abl. |
aetate |
aetatibus | |
N.sV. |
laus pochwała |
laudes | |
Oen. |
laudis |
laudum | |
Dat. |
laudi |
laudibus | |
Acc. |
laudem |
laudes | |
Abl. |
laude |
laudibus | |
Neutra | |||
Singularis |
Pluralis | ||
corpils ciało | |||
N,® V. |
corpóri* |
corpóra | |
Oen. |
corpdrl |
corpórum | |
Dal. Acc, |
corpfls 001 póre |
corpóribus corpóra | |
Abl, |
corpóribus | ||
N,*V, |
n ni na n imię |
nómlna | |
Cień, |
nOmtnls |
nóinlnum | |
Dal, |
ftntnJiłi |
nOmltiHius | |
Am i |
o Omiń |
nOrafiiH | |
Abl |
nijaBi |
nnmlnibtss | |
Według mlmiim ^.riigmskttwej ( #, mu. a) *>Hmlertląjtt llę
I tnipni inyiUt.a i.malem na jedną spółgłoską. Impw isyllubu, czyli nlerówno-Hloskowe, to tai i. i / r< mwnłki, które w gen. singularis mają o jedną sylabę więcej niż . [ « nom sing., np, Im run ale ho-no-ris; mos ale mo-ris; ae-tas ale ae-ta-tis. Temat otrzymuje-l I iiiv oilcinając zakończenie gen. sing. -is, np. mor-is, aetat-is.
I następujące rzeczowniki
pater |
— ojciec |
gen. sing. patris |
gen. pl. patrum |
amter |
— matka |
„ matris |
,, matrum |
tiftter |
— brat |
„ fratris |
„ fratrum |
ś#nex |
— starzec |
„ sSnis |
„ sśnum |
jovenis |
— młodzieniec |
,, iuvenis |
„ iuvgnum |
vates |
— wieszcz |
„ vatis |
„ vatum |
fllltu |
— pies |
„ cinis |
„ cinum |
t'HauH mnemotechniczna. Rzeczowniki te stanowią pewną grupę znaczeniową, oznaczają rodzinę = pieskiem.
V dwa rzeczowniki o temacie na -u: sus, suis fem. = Świnia; griis, gruis fem. = żuraw. T przymiotniki w stopniu wyższym np. carior, carior, carius — droższy, a, e; maior, nitiior, maius = większy, a, e (zob. § 42).
*» niektóre przymiotniki o jednym zakończeniu w stopniu równym, np. vetus (gen. Wlet is) = stary, dwes (gen. dwitis) = bogaty, pauper (gen. pauperis) = ubogi (zob. § 40).
b. Odmiana samogłoskowa -i, -ium, -ia
Singularis |
Pluralis | |||
> S ż |
mirę morze |
m&ria | ||
Oen. |
m&ris |
m&rium | ||
Pat. |
mari |
mSribus | ||
Acc. |
mSre |
m&rla | ||
Abl. |
miri |
maribus | ||
N,«V. |
turris wieża |
turres | ||
< im. |
turris |
turrium | ||
Dat. |
turri |
turri bus | ||
Acc. |
turrim |
turres | ||
Abl. |
turri |
turribus | ||
Według odmiany samogłoskowej -i, -ium, -ia odmieniają się: i neutra zakończone w nom. sing. na -e, -al, -ar ■f przymiotniki w stopniu równym (zob. § 39)
t równozgłoskowe nazwy rzek i miejscowości na -is np. Tiberis, Neapólis, acc. Tiberim,
1 kilka rzeczowników rodzaju żeńskiego na -is, acc. sing. na -im puppis, is rufa sitis, is pragnienie serwis, is — siekiera turris, is wilia