SWScan00027

^BC dUiUUW&U *» _ «    - ■ -- - -    _________

Pi mg/m^J (Denmćod i in. 1982). Wartość ta jednakże ulega szybkiemu zmniejszeniu w

Egu kilku dni po zaprzestaniu nawożenia. Amoniak występuje również w zwierzętarniach, (jednakże wykazano, że narażenie tam jest małe, a średnie stężenie wynosi 0,2 mg/m³ (Kacergis i in. 1996). Innymi źródłami amoniaku są oczyszczalnie ścieków, febry ki produkujące nawozy, stal, paliwa i skórę. Źródła te w sposób istotny przyczyniają się do występowania amoniaku w glebie i wodzie. Pracownicy chlewni i pomieszczeń hodowli drobiu mogą być narażeni na zwiększone stężenia amoniaku w zakresie 0,2 + 30 mg/m³ (Attwood i in. 1987; Danham i in. 1985; Jones i in. 1984; Leonard i in. 1990). Stężenie amoniaku w zakładach przemysłowych produkcji nawozu waha się w granicach 2+52 mg/m³ (Apol, Singal 1987). Liczba ludzi narażonych zawodowo na amoniak jest duża i w samych Stanach Zjednoczonych Ameryki w 1974 r. oszacowano ją na 500 tysięcy (NIOSH 1988). Stężenia amoniaku, jakie badacze wykrywali w powietrzu w różnych miejscach pracy, waha się od dziesiątej części miligrama do 300 mg/m³. W tabeli 1. przedstawiono stężenia amoniaku wytwarzanego podczas niektórych procesów przemysłowych.

• Tabela 1.

Stężenia amoniaku uwalnianego do powietrza, w niektórych procesach przemysłowych

• Rodzaj produkcji	Stężenie, mg/m^3
Produkcja środków czyszczących Drak maszynowy Urządzenia chłodnicze Galwanizacja Mieszalnie chemiczne Cynkowanie Wyświetlarka Wytrawianie	V 105 0,7+31,5 63 -f 25,9 383 42-r 308 7+-61,6 7-r 31,5 >‘25,2

j Źródła oraz narażenie na amoniak pochodzenia naturalnego

I    ’*%

. Amoniak jest ważnym składnikiem środowiska naturalnego i głównym związkiem pośredniczącym w obiegu azotu. Znajduje się w wodzie, glebie, powietrzu i stanowi ważne źródło j azotu dla zwierząt i roślin. Większość amoniaku powstaje w wyniku rozkładu biologicznego ^: białek roślinnych i zwierzęcych. Stężenia amoniaku zarówno w powietrzu, jak i wodzie są . małe, a ich poziom waha się w zależności od pory roku i związanej z tym ogólnej aktywności biologicznej. Stężenie amoniaku w warunkach naturalnych wynosi w powietrzu 0,0007 -f 0,0035 mg/m³ (ATSDR 1990). W rzekach występuje amoniak o stężeniu poniżej 6 ppm, a w glebie -1 + 5 ppm. Narażenie na amoniak o stężeniach obecnych w środowisku naturalnym nie stanowi zagrożenia dla zdrowia człowieka i nie przyczynia się w sposób istotny do skutków narażenia w miejscu pracy.

Stężenia amoniaku w powietrzu na terenach przemysłowych i miejskich przedstawiono w tabeli 2.

7