Podatek od czynności cywilnoprawnych został uregulowany ustawą z dnia 9 września 2000r. - o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. 2010, Nr 101, poz. 649 ze zm.).
Podatek od czynności cywilnoprawnych jest podatkiem typu przychodowego o charakterze:
• rzeczowym,
• bezpośrednim,
• zwyczajnym1.
Podatek ten stanowi dochód jednostki samorządu terytorialnego - gminy, a organem właściwym rzeczowo w sprawach tego podatku (oraz do jego poboru) jest naczelnik urzędu skarbowego. Natomiast obliczenie wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych odbywa się poprzez samoobliczenie, tj. na samym podatniku ciąży obowiązek jego obliczenia i terminowego dokonania wpłaty.
Uwaga:
Rozdzielność podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku VAT.
Art. 2 pkt 4 ustawy - nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:
a) opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
b) zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
- umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Podatek od towarów i usług dotyczy tych. którzy prowadzą działalność gospodarczą - czynności cywilnoprawne w ramach, prowadzonej działalności gospodarczej - od tej czynności zostanie zapłacony podatek od towarów i usług a nie od czynności cywilnoprawnych. Podatek od czynności cywilnoprawnych
- czynności cywilnoprawne podejmowane nie w obrocie gospodarczym (niezawodowo), np. studenci, którzy dokonują między sobą sprzedaży roweru czy telefonu komórkowego, samochodu etc.
Opodatkowaniu podlega dokonanie jednej z czynności cywilnoprawnych, enumeratywnie wymienionych w ustawie. Katalog czynności stanowiących przedmiot podatku ma charakter zamknięty tj. czynności, które nie zostały
P. Smoleń. [w:] Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, red. W. Wojtowicz, sir. 282.