MGU04

Odkrfwrm kąty w. dama kamery — zaskoczenie prze/ niezwykle skróty perepektywK-zTK

I T«Jeasm MM** IV Mar. R*ya liW»

ponta przebiegał, przypuśćmy, w ten sposób: „Muszę tu mieć symbol, wyrażający, że skazaniec staje się tylko numerem. Jaką metodą mnm uzyskać taki efekt? Ach! Kąt ustawienia kamery... pomyślmv..." Mogło być zupełnie inaczej. Reżyser mógł przypadkowo zobaczyć skazańca z tyłu i tak wpaść na ten szczęśliwy pomysł. Tutaj interesuje nas tylko analiza gotowego dzieła i badanie jego oddziaływania.

W filmach radzieckich — inni później pomysł ten nnśtndown-

H _ dla scharakteryzowania desix>tyzmu i zaborczości postaci

często stosowano zdjęcia z „żabiej" perspektywy. Oto magnat przemysłowy czy generał — kamera spogląda na niego, jak na górę. I tu znowu okoliczności, że aktor musiał być filmowany z jakiegoś określonego punktu widzenia, nie potraktowano formalnie, ale świadomie ją wykorzystano. Perspektywiczny skrót nabiera znaczenia — konieczność zostaje obrócona na pożytek.

Przez pomysłowe ustawienie kamery można osiągnąć dwojaki efekt. Jest to konieczne dla uzyskania wrażenia artystycznego; chodzi nie tylko o pokazanie treści w sposób charakterystyczny, ale również o zaspokojenie poczucia formy u widza. Fotografowanie despoty od dołu nie tylko akcentuje efekt, jaki tu postać ma wywołać na widzach, ale przy dobrym wykonaniu daje również interesującą grę form. świadome oglądanie tak zniekształconego obrazu ludzkiego ciała jest rzeczą niezwykłą, albo przynajmniej do niedawna nią było. Olbrzymia masa ciała, głowa, która wydaje się bardzo mała daleko na szczycie postaci, dziwaczne zdeformowanie rysów twarzy (czubek nosa z dwiema czarnymi jamami sterczący ponad wąsem, broda widziana od dołu) — wszystko to budzi zainteresowanie stroną formalną, chociaż może niczego nie sugerować z punktu widzenia treściowego. Dziwny i nieoczekiwany obraz wywołuje wrażenie pomysłowego „coup d'esprit" (sprawa świeżego spojrzenia na dany obiekt), wydobywa nieznane z dobrze znanego przedmiotu. Antrakt Renć Claira zawiera obraz baletnicy tańczącej na szklanej płycie. Zdjęcie zostało zrobione od dołu przez szkło. W czasie tańca gazowe spódniczki otwierają się i zamykają jak płatki kwiatu — w środku jego kielicha widać przedziwną pantomimę nóg. Oglądanie tak ciekawego ujęcia sprawia przede wszystkim przyjemność czysto formalną, pozbawioną wszelkiego znaczenia.

S rum Jako Kluka

33