0000012

OSIĄGNIĘCIA NEUROLOGÓW POLSKICH W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI CHORÓB UKŁADU NERWOWEGO

Rozwój neurologii polskiej oraz sylwetki zmarłych neurologów polskich znajdzie czytelnik w książce mojej pi. Neurolodzy polsc\", wydanej' przez PZWL w roku 1958. W rozdziale niniejszym omówię pokrótce, w jakim stopniu neurolodzy polscy przyczynili się do rozbudowy diagnostyki chorób układu nerwowego.

Józef Babiński 1857- 1952). syn emigrantów polskich, urodzony w Paryżu, uczeń Chat cena i jeden z. najbliższych jego współpracowników, ordynator szpitala de la Pitie, b\ł twórcą semiologii neurologicznej. Dzień 22 lutego 189(5 r., w którym do Paryskiego Towarz\siw'a Biologicznego wpłynęło doniesienie Babińskiego ..O odruchu podesz-wowym w pewnych schorzeniach organicznych układu nerwowego''. nazwanym przez niego ..objawem paluchowym' {phetwtnćne des ortcils}. stal się dniem historycznym w neurologii światowej. Objaw ten został opisany zaledwie w dwudziestu kilku wierszach.

..Wskazałem już na to" - pisał wówczas Babiński - ,,że w stanie normalnym, poza początkowym okresem rozwoju dziecięcego, mianowicie od chwili przyjścia na świat do czasu, gdy dziecko zaczyna chodzić, pobudzenie podeszwy, powodujące z reguły odruch palców, wywołuje ich zgięcie. Odwrotnie, w przypadkach zaburzeń toru piramidowego pobudzeniu podeszwy powoduje zwykle rozginanie palców w ogóle, w szczególności zaś palucha" (przytoczone wg W. Krzemińskiego).

W roku 1903 Babiński uzupełnia semiológię swego odruchu paluchowego, opisując występującą przy tym abdukcję palców stopy, nazwaną przez Dupie signe d'wenta ii ..objaw rozcapierzenia palców lub objaw wachlarza";.

Babiński badał zachowanie się odruchów w warunkach fizjologicznych i patologicznych. Dzięki niemu poznano, iż odruchy głębokie z kończyn górnych i dolnych są zjawiskiem stałym, a ich wzmożenie, osłabienie, asymetria lub brak świadczą o organicznej chorobie układu nerwowego. W przeciwieństwie do tego Babiński wskazał, iż odruchy spojówkowe, rogówkowe i gardzielowe mogą być nieobecne u osób zdrowych, w razie jednak braku jednostronnego któregoś z tych odruchów należy wnioskować o podłożu organicznym schorzenia.

Babiński wprowadził termin „odruchy polikinetyczne" dla patologicznie wzmożonych odruchów ścięgnowych oraz dowiódł różnicy, jaka zachodzi pomiędzy prawdziwym klo-nlisem jako objawem organicznym a klonuscm rzekomym znamiennym dla schorzeń czynnościowych. Opisał inwersję odruchów głębokich występującą wówczas, jeśli obok przerwy w luku rdzeniowym zachodzi zarazem zmiana w szlaku pi ram idów vm. np. inwersja od-wahu kości promieniowej wskazuje n-a ognisko w 5 odcinku szyjnym rdzenia, względnie ‘CŻ do 7 włącznie z oszczędzaniem odcinka 8. jak np. w jamistości rdzenia. Babiński wska-•al na znaczenie osłabienia odruchu ze ścięgna Achillesa jako wczesnego objawu rozpoznawczego dla wiądu rdzenia oraz rwy kulszowej.

Babińskiemu zawdzięczamy poznanie większości objawów piramidow ych. On to wykazał, rz. wzmożone odruch) ścięgnowa* i okosinowe obok tzw. prawdziwego kionusa i odruchu paluchowego stanowią stale objawy niedowładu połowiczego w okresach późniejszych; zwrócił też uwagę na szereg objawów towarzyszących niedowładowi połowiczemu a zalcż-ⁿ>ch od zwiotczenia mięśni, oraz na brak wspólruchów w porażonej kończynie górnej podczas chodzenia.

3