0000024(1)

GENETYKA

P:	AB	Y	ab	P.	-A x	a b	P:	Ab	x	aB
	AB	A	ab		AB ^A	ab		Ab	r\	aB
G:	AB	9	ab	G:	AB :	ab	G:	Ab		aB
F •		AB	(cis)	F.-	A B	(brak	F.*		Ab	(trans)
		ab		^ri-	a b	sprzężenia)	^rl*		aB
KRZYŻÓWKA TESTOWA				KRZYŻÓWKA TESTOWA			KRZYŻÓWKA TESTOWA
	AB	Y	ab		AB w	a b		Ab	Y	ab
	ab	A	ab		ab	a b		aB	A	ab

Ryc. 98. Syntetyczne porównanie wyników dziedziczenia /Miry genów: sprzężonych ze sobą w układzie cis, me sprzężonych oraz sprzężonych w układzie trans, przy użyciu zapisu ..ułamkowego'’ (dominacja zupełna w obrębie obu lock odległość A «-> H = 6 j.m.; opis w tekście). W dolne) części ryciny przedstawiono krzyżówki testowe.

Wnioski:

1.    Geny sprzężone wykazują jednakowo silną tendencję do rekombinacji, bez względu na układ allcli (cis czy trans). Tak więc pomiar odległości będzie dawał te same wyniki.

2.    Skład genetyczny homozygot pokoleń rodzicielskich ma istotne znaczenie dla uzyskiwanych później wyników.

3.    Istnieje możliwość odtwarzania nieznanych danych jedynie na podstawie znajomości udziału podwójnych homozygot reccsywnych w F, (warunek: w F, krzyżówka dwóch identycznych hc-terozygot podwójnych).

Ćwiczenie: Samodzielnie zanalizuj krzyżówki testowe dla obu przykładów (A i B) przyjmując, żc w potomstwie były po 543 rośliny. Jak na ich podstawie „odkryć” rodzaj układu (cis czy trans)!

6. 3. Dziedziczenie par genów sprzężonych ze sobą i z płcią

UWAGA: Przykład tutaj przedstawiony przeznaczony jest tylko dla tych najambitniejszych.

Przykład 14: Dziedziczenie dwóch cech u muszki owocowej: barwy oczu i poprzecznej żyłki na skrzydłach.

Krzyżowano ze sobą muszki owocowe różniące się dwiema cechami: samice o oczach czerwonych i skrzydłach z poprzeczną żyłką, z samcami o oczach białych i skrzydłach bez poprzecznej żyłki (por. Ryc. 99). Całe F_t, bez względu na płeć. miało czerwone oczy i poprzeczną żyłkę na skrzydłach. Krzyżówka F, x F, dała w F, cztery klasy fenotypowe w proporcjach odbiegających wyraźnie od dziedziczenia niezależnego. Przede wszystkim zwracała uwagę jednolitość fenotypów samic. Na tym tle samce były zdecydowanie bardziej zróżnicowane, wytworzyły bowiem wszystkie cztery oczekiwane klasy jakościowe.

oczy czerwone, P:    skrzydła z

poprzeczną żyłką

oczy białe, skrzydła bez poprzecznej żyłki

?

DANE

DZIEDZICZENIE DWUGENOWE DETERMINACJA JEDNOGENOWA

W — oczy czerwone iv — t>czy białe

Cv — skrzydła z poprzeczną żyłką — skrzydła bez poprzecznej żyłki

^iv'c» yur

X‘WV _Yi- -) (5

G:	X^lvr	' , x^WCv	X^Mrv .	V--)
F,:	o X^wc' X"^vv		< x^w	fvY<--» d
	p ■ <1.44	0.44	l)JV»	0.06
	xmv	X^Mrv	X^Wrv	x»iv
	XVV(V	X»vtv x^łł'^rt'	X^lł r* X^lv< k-	X"<'v VVTe	p ■ 0.5
	»czv czerwone.	oczy acrwnK,	iK2y czerwone.	oczy czcrwooc.	X»V(V
F,:	popr/ean* żyłki	poprzeczni żyłka	poprzeczni żyłki	poprzeczni żyłki
	X^lv<v Y'^-'	X^Hrv ->	yi- - ’	X»'Ck y|- -	P - o.5
	oczy czerwone.	oczy bille.	oczy czerwone.	oczy bille.	y,-->
	p*«przc\.zn» żyłki	brak żyłki	bruk żyłki	poprzeczni żyłki

Ogółem: 72% osobników o oczach czerwonych i z poprzeczną żyłką na skrzydłach 22% osobników o oczach białych i bez poprzecznej żyłki na skrzy dłach 3% osobników o oczach czerwonych i bez poprzecznej żyłki na skrzydłach 3% osobników o oczach biały ch i z poprzeczną żyłką na skrzydłach

Fenotypy:

100% samic o oczach czerwonych

i z poprzeczną żyłką na skrzydłach 44% samców o oczach czerwonych i z poprzeczną żyłką na skrzydłach 44% samców o oczach białych i

bez poprzecznej żyłki na skrzydłach 6% samców o oczach czerwonych

i be/ poprzecznej żyłki na skrzydłach. 6% samców o oczach białych

i z poprzeczną żyłką na skrzydłach

Ryc. 99. Wyjaśnienie krzyżówki muszek owocowych różniących sif dwiema cechami sprzężonymi z picia.

Ciekawe, żc proporcje fenotypowe w obrębie samców są takie, jak wyniki jakiejś krzyżówki testowej pary genów sprzężonych („pary”: po 44% i po 6%). Wygląda to tak. jak gdyby samce z F, były podwójnymi homozygotami recesywnymi. Ponieważ nie mogły nimi być, jedynym wytłumaczeniem jest tutaj sprzężenie obu analizowanych genów z chromosomem X. Można też przyjąć, ze brak odcinków homologicznych w chromosomach X i Y uniemożliwia zachodzenie Crossing over. Wówczas samiec z F, dawałby jedynie dwa rodzaje gamet:

—    X^mv — przy zupełnej dominacji jasne staje się, dlaczego wszystkie samice z F₂ mają jednolity wygląd;

—    Y<--> — to wyjaśnia, dlaczego stosunki fenotypowe wśród samców odzwierciedlają proporcje gamet produkowanych przez samice z F,.

Ponieważ samców o zrekombinowanym składzie genetycznym jest ok. 12%, odległość W<r->Cv = 12 j.m. (nie 6 j.m. — przemyśl to dokładnie!).

G: AB	. ab	II*	. aB	; ab
	AB	ab	Ab	aB
	ab	ab	ab	ab
Proce mowo:	47% :	47% :	3%:	3%
Proporcje	15.7:	15.7 :	1 :	1

G: Ab , aB || AB . ab ; ab

Ab aB AB    ab

ab    ab ab    ab

rocentowo: 47% : 47% : 3% : 3%

Proporcje: 15,7 I 15,7 : 1    :    1

Homozygoty

aabb < niż 25% =9 układ trans

Homozygoty

tiabb > niż 25% =9 układ cis

G:    AH . ab    , Ab    , aB    ;    ab

A B    a b    Ab    a    B

a b    a b    a b    a    b

Wntcywo:25% : 25% : 25% : 25%£

>roporcjc:    1:1    :    1    :    1

Homozygoty

aabb = 25% =9 dziedziczenie niesprzężone

149