0000055

56

F. Tokarz

mentów ruchowych kręgosłupa. Ulegają wtedy podrażnieniu bądź to receptory bólowe w zakresie stawów, wiązadeł, mięśni czy opony albo nawet same pnie nerwowe gałęzi grzbietowych i oponowych. Ból receptoryczny pochodzenia kręgowego ogranicza się zwykle do obszaru jednego lub dwóch segmentów ruchowych (ból segmentarny). Jego przyczyną bywają zwichnięcia, blokada stawów, wady rozwojowe najczęściej w szczytowych segmentach.

Również podrażnienie korzeni czuciowych bądź ruchowych nn. rdzeniowych jest źródłem impulsacji bólowej. Wpierw jednak rozwija się na drodze bezpośredniej albo odruchowej skurcz mięśni i ostry kręcz karku, później zaś ból; zwykle lateralizujący. Nierzadko jest on bowiem wstępnym poprzedzającym (czasem zapobiegającym) wystąpienie bólu korzeniowego (2, 5, 8, 10).

Niektóre przyczyny bólu szyjno-kręgowego (ceivicalgia)

przemijającego:

myospasmus

niestabilność

blokada stawów

przeciążenia

mikrourazy

przewlekłego: spondyloa rtroza dyskopatie urazy — złamania wady rozwojowe guzy

W odmianie przemijającej ból szyjny cechuje się przebiegiem zmiennym, przerywanym, zaostrzającym bądź zwalniającym przy określonym ruchu lub ustawieniu głowy. Występuje on najczęściej u osób młodych w następstwie urazu, nagłego przeciążenia lub zmian zapalnych w obrębie struktur kręgosłupa. Klinicznymi wykładnikami tego bólu są najczęściej usztywnienia szyi i karku, przymusowa pozycja i oszczędność ruchów głową.

Przewlekły ból, okresowo zaostrzający spostrzega się zazwyczaj u ludzi starszych lub w przypadkach odległych urazów. W środkowych i dolnych kręgach szyjnych stwierdza się prawie zawsze rozległe zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające stawów, trzonów i krążków lub inne około- czy wewnątrzkręgo-słupowe zmiany, np. zastój krwi w splotach żylnych, guzy itp.

W szyjno-ramiennym zespole wyróżnia się: ból miejscowy — występujący w obrębie szyjno-kręgowym i ból rozprzestrzeniający się w obszar jednej bądź obu kończyn górnych. Zasięg rozprzestrzenienia może być różny.

W odmianie neuralgicznej ból bywa ostry, kłujący, zmienny w natężeniu. Nasila się przy ruchu kończyny bądź szyi. Promieniuje na obwód (projekcja kablowa) wzdłuż tych nerwów, których włókna nocyceptywnie zostały podrażnione np. w części korzeniowej bądź obwodowej lub w obrębie segmentu rdzeniowego. Czysta postać neuralgii zdarza się rzadko, zaledwie w 9%. Jej przyczyną poza zapaleniem bywa najczęściej ucisk przemieszczający korzeń nerwu rdzeniowego w kierunku tylnobocznym, np. w następstwie wypukliny jądra miażdżystego.

SZYJNO-RAMIENNY ZESPÓŁ BÓLOWY

nerwo wo-naczyniowy: dyskopatia spondyloartroza meningopatia zespół m. pochyłego uraz dystensyjny

neuralgiczny:

przepuklina krążka

zapalenia

niestabilność

guzy śród- i przykręgosłupowe uraz kompresyjny