003 7

, t» nut 11 i 1111 /1 h . u u i iiukc |onoWnma w.pult /t •*.nyi h .y.leniów polityc/ n . li .1/h,u ,a mi przewaga •;!mklut wlad/y wykonawi /ej lak i lun ia/by

. 1111111 mówi u mu i/t Im pai lamenlnry/mu ze w / j • 11«111 na „zdolność rządu

knuii olewania decyzji pailaincnlu dzięki wpływowi, jaki ma on na parłic w irI ,/ost i rządowej” (Smith, 1992, s, 223, także Jabłoński, l‘)9K, s. 141).

0    u udu znaczących aspektach tyc h zjawisk w dalszej czyści lego łomu pisz,:) lal zc A Anloszewski, K. I lerbul i A. Jabłoński. Jednym z. nich jest traktowanie d. i a I a |. |t vt li w sl i uk l mach administracji publicznej ludzi jako grupy społecznej,

1    luia z im ji swej roli w procedurach decyzyjnych, posiadanych zasobów i li-i /« bności odgrywa kluczowi) rolę w mechanizmach zarządzania życiem publicznym (Peters, 1995). Równolegle niejako przebiegają procesy rozwoju administracji związane z politycznymi mechanizmami jej funkcjonowania.

5. /, wymienionymi procesami wiąże się również zjawisko autonomizacji administracji jako organizacji oraz realizowanych przez nią funkcji. Proces ten odnosi się zarówno do jednostkowego wymiaru aktywności urzędników, dysponujących pewnym zakresem swobody decyzyjnej, jak i działań konkretnego urzędu bądź ich grup, aż po struktury rządowe, którym przypisuje się dość sze-i uk i zakres autonomii politycznej (Thiebault, 1994). Wreszcie w formach działania administracji tkwią również znaczące przesłanki tej tendencji, widocznej i hociażby w modelach administracyjnych opartych na agencjach administracyjnych lypu ąuangos (zob. R. Herbut, Administracja publiczna..., w tym tomie).

<>. Znaczącym motywem podejmowania studiów nad administracją jest lównicż to, iż zarówno struktury, jak i mechanizmy działania administracji i echuje często niewydolność, nieskuteczność w osiąganiu celów, dla których została powołana. Towarzyszą temu rozliczne patologie, jakie trapią ten obszar ludzkiej aktywności. Stale istnieje i jest dostrzegana przez obywateli rozbieżność między oczekiwanym stanem administracji, pożądanym poziomem świadczenia dóbr i usług publicznych a faktyczną ich liczbą i jakością. Powoduje to w efekcie dążenie do zmian w administracji publicznej, do jej reformowania (llesse, 1990, 1993). Obserwując współczesne nam systemy administracyjne, należy zauważyć, że przeżywają one stan niemal permanentnych przekształceń. () charakterze tych zmian piszą m.in. R. Herbut i A. Jabłoński w tym tomie. Istotnym motywem są tutaj koszty utrzymania administracji publicznej, które w warunkach współczesnych społeczeństw osiągają znaczący poziom w wy-d.ukach budżetów publicznych (Osborne, Gaebler, 1992; Savas, 1992). G. Ther-horn (1998, s. 204) stwierdza, że „powojenne zmiany w relatywnych rozmiarach tynków, państw i przedsiębiorstw pozwalają sadzić, że do końca wieku rosła będzie siła sprzeciwu wobec publicznej własności i publicznemu regulowaniu własności”. W uzupełnieniu należy podkreślić, iż sam proces reformowania administracji staje się w efekcie samodzielnym polem badawczym.

I ,1    i)iI/u 1/ pi/yloc/one Inulrncjt* w znaczący sposób odpowiadają

M i , i mm. o pi/yc/yny wzrostu zainteresowania problematyką administracji n.ii iii In | l ’ .mga tych procesów wydaje się w sposób jednoznaczny przesądzać i u. i tiul liny i mechanizm jej działania są przedmiotem szeroko zakro-|oth' h i' uhm Sama /as zmienność administracji wywołuje nowe potrzeby ba-l,i. niw inaiąc tym samym całkiem nowe pola penetracji naukowej. Zna-i i i . n.| je .t, w jakim stopniu współczesny nam stan badań nad admi-iil im n |mblic/uą odpowiada wyrażanym potrzebom i oczekiwaniom i jak iai .. |u >ii a11 wyjaśnić naturę wskazanych procesów.

Administracja publiczna.

Kontrowersje wokół pojęcia

S\ tu,........ przedmiotu znajdziemy wiele odniesień i prób zdefiniowania

. i........i.u p publicznej. Rzeczą znamienną jest, iż ich autorzy wskazują na

im • b.. .| i, -.inność lego terminu oraz na fakt znajdowania się w obiegu naukowym #nai ni | liczby definicji administracji publicznej. Stanowi to kolejne po-m u nl i-me trudności w uzgodnieniu na gruncie nauk humanistycznych wielu i ...i. n.ihiycli dla opisu rzeczywistości społecznej pojęć. Można przy wołać zbli-#.ui i u swej istocie sytuację pojęcia polityki. Autorzy artykułów zamiesz-. 1111 \ * h w tym tomie (A. Antoszewski, A. Jabłoński, R. Herbut) wielokrotnie ml '.iliii.| się do dyskusji prowadzonej na ten temat. A. Jabłoński przytacza i . i|n.|. i hoć w swej przenikliwości uprawnioną opinię Greenwooda i Wilsona u / i" iuliiości starań zmierzających do „zbudowania definicji tej sfery systemu p m .iwowego” (A. Jabłoński, Tendencje przeobrażeń..., w tym tomie). Podobni. i|d/i na ten temat H. Stein, mówiąc o bezowocności prób precyzyjnego ■ i. liniowania administracji publicznej (Stillman, 1988, s. 3). Nie aspirując do i -i • -i i, iworzenia jakiejś oryginalnej wersji znaczenia tego terminu, chciałbym * l .i. ai na zasadnicze kontrowersje, które się tutaj pojawiają, i wiążące się . tvni tendencje do definiowania administracji publicznej. Szczegółowa anali-i im h podejść pozwala na wskazanie co najmniej trzech rysujących się, istot-n ■ li problemów dających się przedstawić w postaci następujących pytań:

I ( V.y administracja publiczna to dyscyplina naukowa, czy też praktyczna .1 iywiiosć społeczna?

(V,y jest możliwa naukowa interpretacja działalności administracji pu-blii /1K*j, czy też jest to materia trudno poddająca się naukowemu wyjaśnianiu, b«, (li|i czymś, co można nazwać sztuką?

h Jakie wyraziste orientacje badawcze można wskazać w definiowaniu tern lenninu i na czym one polegają?

Zanim odniosę się do wymienionych kontrowersji, warto wspomnieć równic/ o jednym z najczęściej spotykanych sposobów wyjaśniania tego pojęcia,