006(4)

6

Najczęstsze przyczyny zatruć:

•    stosowanie zbyt dużych dawek

•    hipokaliemia (stosowanie diuretyków pędowych bez suplementacji potasu)

•    hiperkalcemia (Ca~ sumują swój dodatni inotropowy wpływ z działaniem glikozydów naparstnicy)

•    hipomagnezemia (dlatego, że fizjologicznie Mg obniżają kurczliwość i pobudliwość mięśnia sercowego)

•    hipernatremia

•    niedoczynność gruczołu tarczycowego (przy nadczynności obniża się wrażliwość mięśnia sercowego na glikozydy, powinno się wtedy stosować odpowiednio większe dawki)

U dobermanów często rutynowo stosowane dawki wywołują działania niepożądane, stąd nieraz

wymagane jest wyjściowe obniżenie dawki glikozydów u tej rasy.

Leki stosowane w terapii zatruć glikozydami nasercowymi:

•    płukanie żołądka, środki przeczyszczające lub leki wiążące glikozydy na terenie przewodu pokarmowego: cholestyramina.

•    związki potasu i.v. („antagoniści glikozydów”, hamują arytmie wywołane przez glikozydy nasercowe poprzez wypieranie glikozydów z miejsc ich związania na pompie sodowo-potasowej); podawać ostrożnie, ponieważ zbyt szybki wlew może wywołać migotanie komór.

•    werseniany i.v. (tworzą kompleksy z Ca~ ze względu na właściwości chelatujące).

•    leki przeciwarytmiczne: u małych zwierząt stosuje się głównie fenytoinę i lidokainę; w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia: lidokaina i.v. (lidokaina jest lekiem z wyboru przy wystąpieniu tachykardii komorowej wywołanej podaniem glikozydów naparstnicy).

•    atropina: przy silnej bradykardii.

•    Digitalis - Antidot: przeciwciała wiążące digoksynę.

Ważniejsze interakcje glikozydów nasercowych:

•    pi-lokery - niebezpieczeństwo wystąpienia bloku serca (przypomnij sobie! leki blokujące receptory pi-adrenergiczne w sercu zwalniają jego pracę; również glikozydy działają chronotropowo ujemnie —» sumowanie się tych działań może prowadzić do bloku serca)

•    równoczesne stosowanie chinidyny (też dział chronotropowo ujemnie) powoduje 2-4 krotny wzrost stężenia glikozydów we krwi w następstwie wypierania ich z połączeń z białkami osocza —> zatrucie

•    spironolakton, prazosyna, amiodaron - również zwiększają stężenie glikozydów we krwi

•    pamiętaj! jony wapnia także działają inotropowo dodatnio —> możliwość wywołania niebezpiecznych zaburzeń rytmu serca!

•    pamiętaj! w stanach hipokaliemii dochodzi do nasilenia działania glikozydów nasecowych = skuteczne daw'ki glikozydów są mniejsze od dawek przeciętnych, a prawdopodobieństwo zatrucia znaczne; wynika to z tego, że potas ma działanie antagonistyczne wobec glikozydów nasercowych

•    diltiazem, werapamil, nifedypina - powodują zwiększenie stężenia glikozydów w osoczu + wykazują działanie chronotropowo ujemne (nie dotyczy nifedypiny) —*■ sumowanie się tych działań może prowadzić do bloku serca!

Farmakologia układu krążenia, oprać. Tomasz Maślanka, KFiT, WMW, UWM w Olsztynie