0099

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdział 5

Odległości bezpieczeństwa uniemożliwiające sięganie kończynami dolnymi do stref niebezpiecznych [X 714]

W poprzedniej sytuacji mieliśmy do czynienia z eliminacją lub ze zmniejszeniem ryzyka przy sięganiu kończynami górnymi do strefy niebezpiecznej poprzez zastosowanie odległości bezpieczeństwa. Niekiedy mogą występować uzasadnione i przewidywalne sytuacje, kiedy pracownicy usiłują używać stopy do udrażnia-nia otworów doprowadzających lub odprowadzających bądź obsługują maszyny i/lub sterują nimi, idąc obok. Odległości utrudniające swobodny dostęp dotyczą wysokości usytuowania konstrukcji ochronnej i zmniejszają w ten sposób ryzyko dla osób w wyniku ograniczenia swobody ruchu kończyn dolnych.

Utrudnienie swobodnego ruchu poniżej konstrukcji ochronnych

Przypadek 1 Przypadek 2 Przypadek 3

a) płaszczyzna odniesienia, b) sław biodrowy, c) konstrukcja ochronna

W poniższej tabeli podano zależności pomiędzy h - wysokością od podłoża do konstrukcji ochronnej, s - odległością od konstrukcji ochronnej do najdalej wysuniętej części stopy w kierunku strefy zagrożenia.

Wymiary w milimetrach

Wysokosć/j do konstrukcji ochronnej		Odległość s		.i
	Przypadek 1	Przypadek 2		Przypadek 3 !
h <200	>340	>665	>290
200 < h < 400	>550	>765	>615
400 < h <600	>850	>950	>.800
600 < h < 800	>950	>950	>900
80 < h< 1000	>1125	>1195	>1015

Powyższe dotyczy pracownika w pozycji stojącej. Jeśli jest ryzyko poślizgnięcia się lub innego niewłaściwego zachowania się, stosowanie wartości podanych powyżej może być niewskazane.

W normie [X 714] podano także odległości bezpieczeństwa dotyczące osób, które usiłują przez otwory dosięgnąć strefy niebezpiecznej.

Zasady określania wymiarów otworów umożliwiających dostęp do maszyny całym dałem

Poziome i pionowe przemieszczanie się ludzi stwarza zagrożenie upadkiem lub poślizgnięciem, co może spowodować takie urazy, jak: stłuczenia, złamania, zwichnięcia. Przemieszczanie się ludzi podczas pracy związane jest z dojściem do stanowiska pracy i opuszczeniem go oraz z wykonywaniem czynności roboczych, konserwacyjnych i naprawczych. Do tych celów służą wewnątrzzakładowe drogi komunikacyjne i transportowe, otwory przejściowe, otwory dostępu. Poniżej podano [X 705, X 706 i X 707] podstawowe określenia i wymogi.

Otwór przejścia - otwór, który umożliwia przemieszczenie lub przejście całego ciała człowieka w celu umożliwienia mu wykonywania takich zadań, jak np. operowanie urządzeniami sterującymi, nadzorowanie procesu pracy i sprawdzanie wyników pracy. Podane wymiary należy traktować jako minimalne i dlatego zaleca się, aby ze względów bezpieczeństwa powiększać je wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Ponadto otwory przejścia powinny być wystarczająco duże, aby w przypadku zagrożenia umożliwić szybkie wyjście.

Otwory dostępu - otwory, przez które osoba może pochylać się do przodu, sięgać do przodu, wyprostować górną część ciała, kończynę górną, rękę, palec lub kilka palców, nogę lub stopę - aby wykonać czynności w czasie procesu pracy, jak np. operować elementami sterowniczymi, nadzorować proces pracy i sprawdzać wyniki pracy.

Podstawą wymiarowania różnych otworów przejścia i otworów dostępu są:

- wymiary nagiego ciała ludzkiego - określone w [X 707],

- naddatek wysokości i szerokości - określone w [X 705 i X 706].

Przykład

Obliczyć wymiarjr otworu (A - wysokość otworu, B - szerokość otworu) umożliwiającego poziome przemieszczanie się do przodu w pozycji wyprostowanej.

Zgodnie z wzorem [X 705]:

A = h,{P95 lub P99) + x

gdzie:

h, - wysokość ciała, x - naddatek wysokości,

P95, P99 - centyl przewidywanej populacji użytkowników¹.

195

Rozkład częstości cech antropometrycznych zwykle przybiera postać rozkładu Gaussa. Dlatego też w przypadku, gdy nie ma możliwości projektowania dla 100% populacji, zaleca się w literaturze przyjęcie jako graniczne przy projektowaniu miejsca pracy wartości cech odpowiadające 5 i 95 centylowi. Ponieważ centyl jest punktem na skali ocen, poniżej lub powyżej którego znajduje się określony procent przypadków, 5 centyl będzie wyznaczał wartość cechy, która jest przekroczona minimum przez 5%, a maksimum przez 95% popu-