0151

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdziaf 6

wieku 70 lat, z zastrzeżeniem ust. 3 załącznika do rozporządzenia. W celu wyznaczenia dawek granicznych określony czas oznacza, w zależności od przyjętego kryterium, 1 rok lub 5 lat.

Wyznaczenie dawek dla osób zatrudnionych w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące dokonywane jest:

•    dla narażenia zewnętrznego - na podstawie pomiaru dawek indywidualnych lub pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy, z uwzględnieniem rodzajów promieniowania i jego energii,

⁰ dla narażenia wewnętrznego - na podstawie pomiarów skażeń promieniotwórczych w środowisku pracy lub na podstawie określenia zawartości substancji promieniotwórczych w ciele narażonej osoby,

•    przez wykorzystanie metod dozymetrii biologicznej, szczególnie w razie wystąpienia możliwości niekontrolowanego narażenia całego ciała lub jego części.

Wyznaczenie dawek dla osób z ogółu ludności dokonywane jest na podstawie:

•    wyników radiacyjnego monitoringu środowiska, w tym pomiaru mocy dawki oraz zawartości substancji promieniotwórczych w elementach środowiska,

•    pomiaru zawartości substancji promieniotwórczych w wodzie do picia i w żywności,

•    znajomości aktywności i rodzaju substancji promieniotwórczych odprowadzanych do środowiska,

•    zastosowania metod dozymetrii biologicznej, w szczególności w razie możliwości narażenia tych osób w wyniku zdarzenia radiacyjnego.

Ocena narażenia

Oceny narażenia pracowników dokonuje się dla każdego roku kalendarzowego w oparciu o dawki wyznaczone na podstawie pomiarów, wykonywanych w okresach nie dłuższych niż trzymiesięczne, a jeżeli okres zatrudnienia w warunkach narażenia jest krótszy niż trzy miesiące - po zakończeniu tego okresu.

Oceny narażenia osób z ogółu ludności dokonuje się raz w roku.

W warunkach zdarzenia radiacyjnego ocena narażenia pracowników i osób z ogółu ludności jest dokonywana z częstotliwością umożliwiającą określenie środków oraz działań niezbędnych do ochrony zdrowia.

Ochrona zdrowia młodocianych

Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące na poziomie przekraczającym dopuszczalne wartości dawek granicznych określone w przepisach prawa atomowego.

Prace szczególnie uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia kobiet

Dla kobiet w ciąży:

•    prace w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące określonych w przepisach prawa atomowego,

•    prace przy obsłudze monitorów ekranowych - powyżej 4 godzin na dobę.

Źródła promieniowania jonizującego

Źródła promieniowania jonizującego możemy podzielić na:

•    naturalne - występujące w przyrodzie w warunkach naturalnych (w glebie, żywności, roślinach oraz promieniowanie kosmiczne),

•    sztuczne - izotopy promieniotwórcze niewystępujące w przyrodzie w warunkach naturalnych, urządzenia jądrowe, aparaty rentgenowskie.

Substancje promieniotwórcze mogą być stosowane jako:

•    źródła zamknięte - umieszczone w specjalnym pojemniku (np. z ołowiu); do źródeł zamkniętych nie ma bezpośredniego dostępu,

⁸ źródła otwarte - substancje promieniotwórcze, z którymi wykonuje się takie czynności, jak rozpuszczanie, rozcieńczanie, dozowanie itp.; w tych przypadkach istnieje prawdopodobieństwo skażenia ciała oraz jego napromieniowania.

Dla ogólnego zorientowania poniżej przedstawiono podstawowe pojęcia z zakresu ochrony radiologicznej:

kulomb na kilogram (dawniej R - rentgen).

Dawka ekspozycyjna

C

_^kg_

Jednostkę tę stosuje się do oceny stopnia jonizacji powietrza pod wpływem promieniowania rentgenowskiego lub gamma.

amper na kilogram (dawniej

A_

^k§.

rentgen na

⁸ Moc dawki ekspozycyjnej godzinę).

⁸ Dawka pochłonięta - energia promieniowania jonizującego pochłonięta przez jednostkową masę materii, uśrednioną w tkance lub narządzie

dżul na kilogram • grey (dawniej rad).

J

kg-Gy

Jednostkę stosuje się do oceny wielkości pochłoniętej energii promieniowania jonizującego przez różne materiały, np. powietrze, wodę, tkankę.

•    Równoważnik dawki [Sv] siwert (dawniej rem) - pojęcie, które określa wielkość pochłoniętej energii promieniowania w żywym organizmie, z uwzględnieniem skutków biologicznych, jakie wywołują różne rodzaje promieniowania.

•    Aktywność [Bq] bekerel (dawniej Ci - kiur) - jest to liczba przemian jądrowych zachodzących w źródle promieniotwórczym w jednostce czasu.

299