0184

Mięsień taki składa się z bardzo wydłużonych komórek o kształcie włókien, średnicy około 0,01 mm i długości około 0,1 mm. Komórki te zawierają do kilkunastu jąder (gdyż wytworzyły się one ewolucyjnie z przyłączenia wielu komórek), mitochondria i inne typowe

4    5

Ryc. 10.13. Schematyczny szkic fragmentu komórki mięśniowej: 1 — sarkolemma; 2, 3 — system kanałów T; 4 — miofibrylc; 5 — kanały podłużne retikulum.

składniki cytoplazmy. Ponadto wypełnione są włóknistymi strukturami — mi o fi bryłami o średnicy około 1 pm, które stanowią około 70% białkowych składników komórki.

Komórka mięśniowa otoczona jest błoną lipidowo-białkową — sarkolemmą. Jej charakterystyczną cechą są regularnie ułożone zagłębienia, sięgające w głąb komórki. Jest to tzw. system kanałów poprzecznych, czyli kanałów T, spełniający ważną rolę w inicjowaniu skurczu. Oprócz tego włókno mięśniowe przenika także system kanałów podłużnych (nie połączonych z systemem T), których zadaniem jest doprowadzenie składników płynu międzykomórkowego do wnętrza włókien mięśniowych. Błona komórki mięśniowej pod wieloma względami przypomina błonę komórki nerwowej. Jest ona bardziej przepuszczalna dla jonów potasu niż sodu, a zlokalizowany w niej mechanizm pompy jonowej powoduje, iż wewnątrz komórki mięśniowej stężenie jonów K⁺jest większe, a jonów Na⁺ i Ca²⁺ mniejsze niż w płynie otaczającym komórkę.

Podobnie jak w komórce nerwowej, potencjał wnętrza komórki mięśniowej jest ujemny w stosunku do jej powierzchni; wynosi on około — 90 mV.

Do komórek mięśniowych dochodzą zakończenia nerwów i łączą się z nimi poprzez synapsy nerwowo-mięśniowe. Impuls nerwowy docierając za pośrednictwem synapsy

Sarkolemma. Kanał T

Włókno aktyny Włókno miozyny

Ryc. 10.14. Zmiany w rozmieszczeniu jonów wapnia w czasie pracy mięśnia: 1 — faza spoczynku; jony Ca²⁺ są związane w kanałach podłużnych retikulum sarkoplazmatycznego, w okolicy kanałów T; 2 faza skurczu; sarkolemma ulega depolaryzacji, jony wapniowe dyfundują do wnętrza sarkomeru, który kurczy się; 3 — faza rozkurczu; jony wapnia są usuwane z wnętrza sarkomeru.

191