026(1)

26

zatrzymywania w organizmie sodu i wody („błędne koło"). W związku z powyższym uważa się, że w leczeniu długotrwałym większości przypadków zastoinowei niewydolności serca należy stosować diuretyki łącznie z lekami hamującymi konwertaze angiotensyny (ACE - inhibitory konwertazy angiotensyny).

*Uwaga! diuretyki oszczędzające potas powinny być BARDZO OSTROŻNIE STOSOWANE ŁĄCZNIE z inhibitorami konwertazy angiotensyny (choć dopuszcza się takie kombinacje), gdyż leki te również powodują zatrzymanie potasu w organizmie - sumowanie się działań leków obydwu grup w zakresie zatrzymywania potasu daje duże ryzyko wystąpienia hiperkaliemii! (hiperkaliemia [jak i hipokaliemia] jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia gdyż prowadzi do poważnych zaburzeń rytmu serca z asystolią włącznie; w leczeniu hiperkaliemii stosuje się m.in. sole wapnia - działanie antagonizujące względem potasu).

III.    Zmniejszenie obciążenia mechanicznego serca za pośrednictwem stosowania leków wazodylatacyjnych.

W latach 70. nastąpił gwałtowny postęp w leczeniu tak ostrych, jak i przewlekłych form niewydolności serca dzięki wprowadzeniu leków wpływających na wielkość obciążenia wstępnego bądź następczego serca. Większość tych leków do tej pory stosowano wyłącznie w leczeniu nadciśnienia tętniczego. Leki rozszerzające naczynia tętnicze (ACEI jako leki I rzutu) są powszechnie stosowane w leczeniu zastoinowej niewydolności serca u małych zwierząt. Objętość wyrzutowa serca zależy od kurczliwości jego mięśnia oraz obciążenia wstępnego i następczego. W zastoinowej niewydolności serca obciążenie wstępne jest zazwyczaj zwiększone, co wynika ze wzrostu ciśnienia żylnego oraz nadmiernej ilości krwi w komorze serca. Obciążenie następcze w zastoinowej niewydolności serca może się także zwiększać. Wzrost taki ma niekorzystny wpływ na objętość wyrzutową, a jednocześnie obciąża serce a więc podnosi zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. (definicje: obciążenie wstępne i następcze zob. str. 24)

1)    Grupa I to leki zmniejszające obciążenie wstępne serca, czyli leki rozszerzające naczynia żylne -zwiększają one objętość żylnego łożyska naczyniowego (zmniejszają ciśnienie żylne krwi) tym samym zmniejszają ilość krwi powracającej do serca (zmniejszają ciśnienie napełniania komór ~ obciążenie wstępne) i dostającej się do krążenia płucnego. Najczęściej wykorzystywane są w leczeniu OSTREJ niewydolności z obrzękiem płuc. Do tej grupy należą azotany:

•    nitrogliceryna (maść 2%); pies: 2-3 cm co 4-6 godz.; kot: 0,5-1 cm co 4-6 godz.

•    diazotan izosorbidu; pies: 0,5-2 mg/kg m.c. co 8 godzin per os

2)    Grupa II to leki zmniejszające obciążenie następcze serca, czyli leki rozszerzające naczynia tętnicze (a nie wpływające na naczynia żylne) - zmniejszają opór naczyń obwodowych, co przekłada się na zmniejszenie mechanicznego obciążenia serca (mniejsze zużycie tlenu) i zwiększenie objętości wyrzutową serca. Należą tutaj:

•    Pochodne hydrazynoftalazyny: dihydralazyna i hydralazyna -> działanie rozszerzające względem tętnic obwodowych, zwłaszcza nerek, mózgu i kończyn; dihydralazyna oddziaływuje bezpośrednio na tętniczki [przedwłośniczkowe naczynia oporowe], przez co zwiększa objętość wyrzutową i minutową serca.

3) Grupa III to leki zmniejszające obciążenie wstępne i następcze serca, czyli leki rozszerzające zarówno naczynia żylne jak i tętnicze (efekty farmakologiczne j.w.):

•    inhibitory konwertazy angiotensyny (leki I rzutu [w kategorii leków o których mowa] do długotrwałej terapii przewlekłej niewydolności serca)

•    antagoniści receptora ATI

•    oti-adrenolityki

•    nitroprusydek sodu (jest przeznaczony do krótkotrwałego stosowania w ostrej zastoinowej niewydolności serca)

IV.    Hamowanie aktywacji układu RAA i przeciwdziałanie tego skutkom (w tym hamowanie niekorzystnego remodelingu mięśnia sercowego i mięśniówki ściany naczyń):

1)    inhibitory konwertazy angiotensyny

2)    antagoniści aldosteronu (spironolakton)

Farmakologia układu krążenia, oprać. Tomasz Maślanka, KFiT, WMW, UWM w Olsztynie