0382

stąd

F= V.

19.26

przy

A > B i Vy>V V = V₁

Metoda rozcieńczenia znalazła szerokie zastosowanie w tych przypadkach, w których bezpośredni pomiar nieznanej objętości jest niemożliwy, np. objętość krwinek czerwonych, objętość krwi, limfy lub wody ustrojowej, a także całkowita zawartość niektórych biologicznie ważnych pierwiastków (np. całkowity wymienialny potas).

Analiza aktywacyjna. Jest to niezwykle czuła jakościowa i ilościowa metoda analityczna, pozwalająca na oznaczanie bardzo małych ilości jakiegoś pierwiastka. Metoda polega na napromienieniu badanego materiału neutronami. Jeżeli interesujące nas pierwiastki, zawarte w tym materiale, w wyniku wychwytu neutronów staną się promieniotwórczymi, to można je rozpoznać z ich okresów połowicznego rozpadu. Mierząc równocześnie natężenie emitowanego przez nie promieniowania można przeprowadzać analizę ilościową. Analiza aktywacyjna znajduje zastosowanie w badaniach pierwiastków śladowych i wszędzie tam. gdzie ze względu na znikomą ilość badanego pierwiastka zastosowanie analizy chemicznej nie jest możliwe. Czułość analizy aktywacyjnej jest przeszło 100 razy większa od czułości metod chemicznych i spektroskopowych.

Autoradiografia. Promieniowanie emitowane przez pierwiastki promieniotwórcze działając na emulsję fotograficzną powoduje jej zaczernienie. Dzięki temu autoradiografia umożliwia wykrywanie izotopów promieniotwórczych w cienkich warstwach tkanek.

Zwierzęciu doświadczalnemu wstrzykuje się pewną, niewielką ilość znakowanego związku chemicznego. Związek ten. zależnie od właściwego mu toru metabolicznego, lokalizuje się w odnośnej tkance lub narządzie. Z tkanki tej wykonuje się skrawki histologiczne, które po zabarwieniu pokrywa się błoną autoradiograficzną. Po odpowiednio długiej ekspozycji błonę wywołuje się i utrwala w sposób typowy. Pod mikroskopem można oglądać ślady cząstek w postaci czarnych ziaren srebra na tle mikroskopowego obrazu tkanki. Metoda umożliwia dokładną lokalizację znakowanego związku promieniotwórczego w odnośnych strukturach komórkowych lub tkankowych. Dobierając odpowiednio jakość błon (grubość ziaren) w zależności od rodzaju promieniowania i jego energii, aktywność podaną zwierzęciu, czas ekspozycji itd., można uzyskać obrazy autoradiograficznc o dużej zdolności rozdzielczej.

Najlepsze autoradiogramy zapewniają izotopy emitujące cząstki beta o małej energii (®H. ^1JC, **S) lub miękkie promieniowanie X serii K i L (⁵⁹Fe).

Technika autoradiograficzna nic tylko pozwala na lokalizację izotopu w tkance lub komórce (autoradiografia jakościowa), ale również daje możliwość wyznaczenia ilości izotopu w próbce (autoradiografia ilościowa). Ocenę ilościową można przeprowadzić albo drogą fotometryczncgo pomiaru gęstości optycznej emulsji, albo drogą liczenia wywołanych ziaren srebra na jednostce powierzchni preparatu lub nad całą komórką. Ryc. 19.20 przedstawia autoradiogrum DNA w komórkach nabłonka jelita cienkiego myszy.

388