065

Siarka jest najbardziej znanym i jednym z najskuteczniejszych pierwiastków dodawanych do stali w celu polepszenia jej skrawalności. W stalach automatowych jest całkowicie związana z manganem i występuje w postaci wtrąceń niemetalicznych. Siarczki manganu wpływają w następujący sposób na proces skrawania:

-    zmniejszają wytrzymałość w strefie płynięcia i obniżają temperaturę skrawania,

-    zwiększają łamliwość wióra,

-    ograniczają tworzenie się narostu.

W strefie ścinania materiał jest spęczany, wtrącenia silnie odkształcają się, ułatwiają dekohezję na powierzchni rozdziału wtrącenie - osnowa i przez to ułatwiają tworzenie poszczególnych segmentów wióra. Zawartość siarki w stali automatowej nie powinna przekraczać 0,35-K),4%, ponieważ ze wzrostem zawartości siarki pogarszają się własności mechaniczne wyrobów. Duży wpływ na skrawalność ma nie tylko udział objętościowy siarczków, lecz także wielkość, kształt i rozmieszczenie. Parametry ste-reologiczne zależą od procesu metalurgicznego oraz od warunków przeróbki plastycznej. Kształt siarczku manganu zależy silnie od zawartości w stali wolnego tlenu. Tworzenie większych i globulamych wtrąceń wymaga możliwie dużych zawartości tlenu. Tak więc w stalach nieuspokojonych i półuspokojonych w procesie krystalizacji stali tworzą się globulame siarczki manganu określone jako siarczki MnS I typu (rys. 4.3). W procesie krystalizacji stali odtlenionych aluminium tworzą się siarczki manganu o budowie dendrytycznej, nazywane siarczkami MnS II typu (rys. 4.4). W procesie walcowania stali na gorąco siarczki rozwalcowują się, przy czym z uwagi na większą względną plastyczność siarczki II typu rozwalcowują się bardziej niż siarczki typu I. Silnie rozwalcowane wtrącenia siarczkowe obniżają skrawalność.

Rys. 4.3. Globularne siarczki (FeMn)S I typu w stanie po odlaniu

Rys. 4.4. Dendrytyczne siarczki MnS II typu w stanie po odlaniu

65