066 4

Iwoim M.ti «h

l il o i .1 li im i lub poszczególnych decyzji dolye/ąi \i l> lo/d/mlu warlosci puli

11 \ i Ii w konkretnym kierunku, postrzeganym pi ze/ zainteresowanego |nUi li.iiiia /11 y do osiągnięcia wcześniej uświadomiony! li i wyartykułowanych 11 |n\\ (lleibul, 1 096, s. 41). lak więc treść interesu publicznego zależy od woli po litycznej, która w wyniku przetargu politycznego wyznacza określone i dr li Ii realizacja i rozumienie może powodować i powoduje wiele konfliktów. /« klórycb rozstrzyganie odpowiada w dużej mierze administracja public/tuU Podstawowe zasady etyczne są zawarte w aktach prawnych, regulujący! li I unkcjonowanie służb publicznych. Inną formą, coraz powszechniej stosowan i jest tworzenie odpowiednich kodeksów etycznych. Przykładem i wzorem mo/n być kodeks etyczny brytyjskiej służby cywilnej, uchwalony w 1996 r. Bryt v | czycy, wychodząc z założenia, że dzisiejsze społeczeństwa demokratyivm» oczekują od urzędników bardzo starannego poszanowania prawa, uznali, i/ m»l zależy ono jedynie od struktur i spójnych procedur, ale także od codzienni-!*" stosowania wysokich standardów etycznych. Etyka urzędnicza jest dla praktyki administracyjnej „przestrzenią kardynalnych wartości, które mają zastosowani, przy dokonywaniu wyborów i podejmowaniu decyzji na co dzień” (Cabakki Grosse, 1997). Do najwyraźniej zaakcentowanych obowiązków w brytyjskim kodeksie należą:

—    profesjonalizm wykonywania czynności urzędniczych;

—    apolityczność służby cywilnej;

—    bezstronność funkcjonowania rozumiana jako obiektywne i uczciwej wykonywanie zadań;

—    utożsamianie swojej działalności zawodowej z wykonywaniem słu/b\ publicznej, opartej na rzetelnym stosowaniu obowiązującego prawa;

—    lojalność wobec przełożonych i decydentów politycznych;

—    ochrona poufności informacji służbowych (Cabalski, Grosse, 1997).

W tym samym okresie, kiedy powstawał kodeks brytyjskiej służby cywilnej, sformułowano też zasady życia publicznego, obowiązujące wszystkich zatriul nionych w instytucjach publicznych. Są one następujące: bezinteresownos. , nieprzekupność, obiektywizm, odpowiedzialność, jawność, uczciwość i da wanie osobistego przykładu. Te zasady są przejrzyste i nie budzą kontro wers p W USA w 1958 r. Wspólną Uchwałą Izby Reprezentantów i Senatu uchwalono „Kodeks etyki zawodowej służb państwowych”, który zawiera 10 zasad zbli żonych w treści do cytowanych wcześniej zasad kodeksu brytyjskiego. Tak jak w Wielkiej Brytanii i USA, tak w innych państwach demokratycznych obowią żują podobne zasady etyczne zawarte w odpowiednich przepisach.

Nad przestrzeganiem zasad etycznych urzędników czuwają wymienione już urzędy centralne zajmujące się ogółem spraw dotyczących funkcjonowania służby cywilnej. Istnieją jednak też instytucje powołane specjalnie do czuwania nad etycznością działań administracji. Zadaniem tych instytucji jest m.in

i li.....u urzędników, kiedy lo om wy.uwa|;| /;u/lity np. wobei swoich /wierzch

tuków. W USA funkcjonuj;) urzędy inspektorów w poszczególnych resortach » inspektor generalny, zajmujący się lego typu przypadkami. Są oni od po nedzialni przed Kongresem, a nie przed prezydentem. Dają gwarancję urzęd mkowi, który zgłosi wątpliwości dotyczące prawidłowej realizacji interesu pu Mn znego przez zwierzchnika. W Wielkiej Brytanii w 1995 r. powołano hu Irtmmtarnego Komisarza ds. Etyki, do którego należy prowadzenie postępo •' .ima w sprawach skarg i zarzutów o naruszenia standardów etycznych przez hmkejonariuszy publicznych. W Niemczech, Francji i Anglii działają społeczne ■ u |Miiizacje antykorupcyjne, udzielające wsparcia urzędnikom, którzy nie godzą się / naruszeniami realizacji interesu publicznego (Kudrycka, 1998, s. 127 128).

Wzrost znaczenia zasad etyki urzędniczej to symptom świadczący o lym, /i administracje publiczne państw demokratycznych stają się, aczkolwiek jesi i.i proces długotrwały, organizacjami charakterystycznymi dla społeczeństw posi industrialnych lub — jak je nazywa A. Toffler — społeczeństw „trzeciej lali" Dla takiej organizacji ważne są zarówno zasady etyczne, jak i kultura organizai p I lora jest zbiorem wartości, wierzeń, postaw i zachowań powszechnie uzn; ty< li przez jej członków (McKenna, Beech, 1997, s. 19). Pozwalają one lepiej określ ii misję organizacji, którą w przypadku administracji publicznej jest rcali/ai |a interesu publicznego. Administracja publiczna bierze obecnie aktywny ud/ial u określaniu treści tego interesu i dba o to, by znalazły się w nim także potrzeby i*iup małych, słabych, nie mających odpowiedniej reprezentacji polityi /nei \ktywnie uczestniczy w działaniach tej sfery życia społeczne)',o, kloią okms lamy mianem społeczeństwa obywatelskiego. Aby mogła to czynie wl.r.i w n losuje metody charakterystyczne dla systemu zarządzania zasobami ludzi mu

Kultura organizacyjna administracji publicznej

Nowe wymagania stawiane przed administracją publiczną to sprawna i pi/y jazna obsługa petentów, efektywne zarządzanie publicznym groszem, po szerzenie zakresu usług publicznych, dostosowanie usług publicznych do po trzeb coraz bardziej podzielonego społeczeństwa, aktywne współdziałanie ze slerą społeczeństwa obywatelskiego, fachowa pomoc przedstawicielom sfery polityki itd. Administracja publiczna, by sprostać tym wymaganiom, zmienia struktury organizacyjne i wprowadza nowe metody zarządzania.

Nowe struktury powstają wskutek procesów decentralizacji administracji, które objęły w różnym zakresie wszystkie państwa demokratyczne. Niektóre z tych struktur, jak np. regiony hiszpańskie, otrzymały daleko idącą autonomię Wszędzie powstają struktury, których autonomia nie tyle wynika z decen Iralizaeji struktur państwowych, co z delegacji uprawnień w ramach istniejący* h