080 3

Rys- 64. Atomy platyny można „obejrzeć” za pomocą mikroskopu elektronowego (wg F.. W. Mullera, z czasopisma Science 1965. vol. 149, N'o 3684. s. 591)

mbar) znajduje się ok. 2x27 trylionów (trylion to jedynka z 18 zerami) atomów- lego gazu. Gdyby ułożyć je obok siebie, otrzymany „łańcuch” opasałby kulę ziemską 135 razy.

Pomimo tego. że atomy są tak niezwykle małe. możemy obecnie badać ich wewnętrzną budowę. Atom składa się z jądra, które jest dodatnio naładowane elektrycznie, oraz z otaczających jądro elektronów, które są nośnikami ujemnego ładunku elektrycznego. W ostatnich latach zbudowano przy rząd-mikroskop elektronowy-który umożliwia „oglądanie” poszczególnych atomów (rys. 64).

Gdy w naszej wyobraźni przeprowadzimy proces myślowego rozdrabniania związku chemicznego, np. dwutlenku siarki, również dojdziemy do określonej granicy podzielności. W najmniejszej cząstce dwutlenku siarki znajdziemy jeden atom siarki i dwa atomy tlenu. Najmniejszą cząstkę związku chemicznego w stanie gazowym nazywamy cząsteczką (molekułą). Zapis SO; oznacza wzór chemiczny dwutlenku siarki, ale również 1 cząsteczkę tego związku. Podobnie CO: oznacza wzór chemiczny i równocześnie 1 cząsteczkę dwutlenku węgla. Cząsteczka składa się z dwóch lub więcej połączonych ze sobą atomów. Zazwyczaj cząsteczka jest najmniejszą, niepodzielną cząstką związku chemicznego.

134. Wzory i równania chemiczne

W chemicznym języku symbolicznym częsteczki związków zapisuje się w postaci wzorów chemicznych, które są tworzone z symboli pierwiastków

Wzór CO; mówi nam, że

związek chemiczny-dwutlenek węgla -składa się z węgla i tlenu

jedna cząsteczka dwutlenku węgla składa -*■ się z jednego atomu węgla i dwóch atomów tlenu

Wzór chemiczny zawiera zatem informację, z jakich pierwiastków składa się związek chemiczny oraz ile atomów^ każdego pierwiastka tworzy jedną cząsteczkę związku. W przypadku niektórych ciał stałych, takich jak na przykład tlenek magnezowy, nic można wyodrębnić pojedynczej cząsteczki związku. Dlatego nie mówimy o cząsteczce tlenku magnezowego. ale o jednostce wzorowej tego związku (rys. 65).

# 0	Q#Qco2	00
1 atom tlenu	1 cząsteczka dwutlenku 000 ^u'^3U	1 jednostka wzorowa
©*© 30	000^2SO>	m
3 atomy tlenu	2 cząsteczki dwutlenku	1 jednostka wzorowa

MgO

tlenku

magnezu

FeS

siarczku

żelaza

siarki

Rys. 65. Kulkowe modele atomów, cząsteczek i jednostek wzorowych

159