10 7

J. Weiner

pojęć jak* w przypadku budżetów osobniczych. A więc, można mówić o konsumpcji (pobraniu energii) przez całą populację (C), energii zasymilowanej (A), która stanowi różnicę między energią skonsumowaną, a energią wydaloną w kale i moczu (FU), a która jest równocześnie sumą energii rozproszonej w postaci ciepła (respiracja, R) i wbudowanej w tkanki organizmów potomnych (produkcja, P). Podobnie jak w przypadku budżetów osobniczych, wszystkie te wielkości wyrażane są jako tempa przepływu energii w czasie, a wiąże je układ prostych równań:

C=A+FU=R+P+FU    (6)

Poszczególne składowe budżety oblicza się jako gicznych zmiennych osobniczych, np.:

wielokrotności

analo-

R=NXDEBXT    (7)

gdzie: T — okres czasu (w dniach) dla którego oblicza się budżet (np. rok=365 dni),

N — przeciętna liczebność populacji w okresie T,

DEB — przeciętne dobowe zapotrzebowanie energetyczne (respiracja) jednego osobnika, np. w kJ/dobę.

Ponieważ liczebność populacji (N) zwierząt lądowych podaje się najczęściej na jednostkę powierzchni, zwykle również budżety energetyczne populacji wyraża się na m², ha lub km². U organizmów wodnych lub glebowych, przepływ energii można wyrażać też w odniesieniu do jednostki objętości gleby lub wody. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby bilans energetyczny populacji wyrażać w oderwaniu od jednostki powierzchni, na przykład dla całej kolonii ptaków zamieszkujących wybrzeża wyspy, a żerujących na morzu. Średnią liczebność osobników w badanej populacji możemy wyrazić jako średnią biomasę populacji, lub średnią zawartość energii w ciałach osobników całej populacji. Ten stan biomasy oznacza się zwykle skrótem Sc (od angielskiego ,,Standing crop”):

Sc=ŃXW    (8)

albo:

Sc=ŃXWXwe    (9)

gdzie: N — średnia liczebność n/ha, W — średni ciężar ciała osobnika g; roe — wartość energetyczna biomasy ciała osobnika, kJ/g.

W badaniach populacyjnych stosuje się też ogólne wskaźniki ułatwiające obliczenie sumarycznych budżetów energetycznych zwłaszcza