113

Tablica 12.1

Lampy					Filtry
Materia	anody	Naprę' zenie KV	Materiał		j./j 0 «	=1/100	J 0/J = 1/ 1000 P <*
Li c z b a atomu	Symbo1
			Licz-b a ato“ mowa	Symboi	Gru bość U ta	Gęstość tag / c m	Gru bość Uta	Gęa -8 t o Ś Ć mg/cn
24	Cr	35	23	V	9 * 2	S , 5	1 5	3,9
26	Fe	40	25	M n	9,9	6 , B	i e	1 1
27	Co	45	26	Fe	11,1	9,6	1 8	14
26	N i	50	27	Co	11,1	0 , 2	1 8	15
29	Cu	50	28	N i	1 3	11,8	2 1	19
4 2	Mo	BO	40	Z r	67	4 3	i o e	69
47	A g	90	4 6	P d	A 9	59	1 S 9	96

Filtry promieniowania stosowane są prawie we wszystkich metodach badawczych.

Najlepsze efekty obniżenia tła na rentgenogramie i wyeliminowanie promieniowania i K_a2 daje użycie monochromatora. Mo-nochromatory stosuje się w metodach specjalistycznych, gdy wymagana jest bardzo duża zdolność rozdzielcza.

W celu zmniejszenia rozbieżności wiązki promieniowania stosuje się odpowiednie układy szczelin, które w zastosowaniach do kamer nazywane są kollmatorami, zaś w metodach dyfraktometrycz-nych przysłonami lub szczelinami. W metodach dyfraktometrycz-nych wywierają one istotny wpływ na kształt linii dyfrakcyjnych* co posiada zasadnicze znaczenie przy analizie profilu linii dyfrakcyjnych.

12.2.2. Apratura do rentgenowskiej analizy fazowej

Aparatura do badań jest specjalistyczna i różnorodna zarówno pod względem rozwiązań konstrukcyjnych, jak też możliwości badawczych i precyzji rejestracji odpowiednich efektów strukturalnych. Obecnie stosowaną aparaturę można sklasyfikować w różny sposób, zależnie od obranych kryteriów. Ogólnie można wyróżnić następujący podział funkcjonalny:

1    - kamery z rejestracją fotograficzną,

2    - dyfraktometry z rejestracją za pomocą czujników jonizacyj

nych.

Kamery umożliwiają rejestrację natężenia promieniowania ugiętego za pomocą gęstości zaczernienia kliszy fotograficznej.

W niektórych rozwiązaniach do pomiaru natężenia stosowane są mierniki jonizacyjne. Kamery ze względu na sposób ogniskowania wiązki można podzielić na dwie grupy:

-    kamery, w których promieniowanie pada na wąski obszar prepa

ratu i ulega dyfrakcji, przy czym poszczególne refleksy skupiają się w różnych punktach kliszy fotograficznej, np. kamery płaskie Debye'a - Scherrera;

-    kamery, w których promienie dyfrakcyjne pochodzące od dużego obszaru preparatu skupiają się w jednym punkcie na błonie fotograficznej. Konstrukcje kamer tego rodzaju opierają się na własności, że kąty wpisane oparte na tym samym łuku są równe i odpowiadają połowie kąta środkowego opartego na tymże łuku. Do tej grupy zaliczamy kamery: Seemanna - Bohlina, Prestone'a i Guinera.

Cechą kamery jest jej zdolność rozdzielcza, przez którą rozumie się zdolność do rozdzielania linii dyfrakcyjnych, pochodzących od rodzin płaszczyzn, mających zbliżone odległości mię-dzypłaszczyznowe. Można je określić zależnością:

Id- !,w    U2.«>

gdzie: d - średnia odległość międzypłaszczyznowa dwóch rodzin płaszczyzn,

Ad - różnica odległości międzypłasczyznowych,

AS - odległość sąsiednich prążków na dyfraktogramie,

S - promień kamery,

0 - kąt ugięcia wiązki dyfrakcyjnej.

219