124

126 Rozdział 5

ry zatrudnienia. Struktura zatrudnienia oznacza podział zatrudnionych według przyjętych kryteriów i wzajemne liczbowe proporcje pomiędzy poszczególnymi grupami w całości zatrudnienia.

Struktura zatrudnienia ulega w przedsiębiorstwie bezustannym zmianom, które zachodzą pod wpływem następujących czynników:

a)    dynamiki rozwoju branży, w której działa przedsiębiorstwo i zasięgu jego działania;

b)    nowoczesności wykorzystywanych technologii wpływających na charakter pracy, pracochłonności operacji i.wydajności pracy;

c)    innych, pozatechnologicznych, czynników określających poziom wydajności pracy; dostępność kadr i ich kosztów' osobowych oraz możliwość obniżenia kosztów przy zmianie poziomu i struktury zatrudnienia;

d)    norm prawnych dotyczących warunków pracy, maksymalnego czasu pracy, warunków bezpieczeństwa i higieny pracy;

e)    ustroju społeczno-politycznego i propagującego np. zatrudnianie lokalnej siły roboczej na terenach o dużym bezrobociu, zatrudnienie inwalidów;

f)    środowiska geograficznego i warunków naturalnych, np. klimat, warunki geologiczne, ukształtowanie terenu.

Różnorodność prac i funkcji realizowanych w poszczególnych przedsiębiorstwach stwarza podstawę do przeprowadzenia klasyfikacji pracowników przedsiębiorstwa. Rozróżnia się organizacyjną i socjalną strukturę załogi przedsiębiorstwa. Organizacyjna struktura załogi oznacza zgrupowanie pracowników według ich powiązania z procesem produkcji oraz wykonywanych zawodów i czynności. Podstawowe znaczenie dla ustalenia prawidłowej struktury organizacyjnej zatrudnienia w przedsiębiorstwie ma podział załogi według:

1)    powiązania z procesem produkcji - kryterium rodzajowe,

2)    wykonywanego zawodu i specjalności,

3)    poziomu kwalifikacji,

4)    ciągłości pracy,

5)    czasu pracy.

Według klasyfikacji rodzajowej dzieli się pracowników na:

a)    grupę przemysłową - do której należą pracownicy bezpośrednio i pośrednio związani z działalnością gospodarczą,

b)    grupę działalności rozwojowej — do której należą pracownicy działu konstrukcyjnego, technologicznego, laboratorium; ich praca służy podniesieniu poziomu technologicznego produkcji,

c)    grupę nieprzemysłową — należą do niej pracownicy zatrudnieni w zapleczu socjalno-bytowym, przy inwestycjach i kapitalnych remontach,