14

ł'UkJp^c’ ⁿ

ł'UkJp^c’ ⁿ

i' 'kÓW (dfc'¹'

jUC-łW.*.    **V^Ł*I*^U

¹ Żi^ c. V 4^V li-fci^

^.V<Ł<Ł &0.pi}&

prawdziwego,¹ powszechnego pokoju, z którego owoców korzystać będą nie tylko Żydzi, ale również wszyscy ludzie. Odwrócą się oni od wszelkiego bałwochwalstwa, porzucą bożków oraz idoli i poznają prawdziwego Boga. Świat, który solidarnie uzna Boga za jedynego władcę, tym samym uzna misję, którą Żydzi spełniali pośród ludzkości przez dzieje?)

Historia judaizmu

;VV' czasach biblijnego Izraela nie rozróżniano historii świeckiej od historii religijnej Geneza biblijnego judaizmu i jego rozwój przedstawiona została w Biblii Hebrajskiej. Według świętej księgi judaizmu początki tej religii sięgają historycznej postaci Abrahama. On jako pierwszy'człowiek miał głosić wiarę w jednego, jedynego Boga. Na początku II tysiąclecia przed Chrystusem kierowany przez Boga przywędrował z Mezopotamii (dzisiejszy Irak) do _Kanaana, krainy położonej, nad Morzem Śródziemnym. Potomkowie Abrahama to Hebrajczycy, zwani też Izraelitami. W następnych wiekach żyli oni w Egipcie, gdzie stali się niewolnikami faraona. W XIII w. przed Chrystusem miało miejsce wyjście Hebrajczyków z „niewoli egipskiej” - „z ziemi egipskiej, domu niewoli”. Mojżesz wyprowadził naród z Egiptu dzięki bezpośredniej interwencji Boga. Żydzi pod jego wodzą odbyli 40-letn.ią wędrówką przez pustynię wracając do Kanaanu. Ziemia ta na wieki, jak wierzyli Izraelici i dziś wierzą Izraelczycy, jest ziemią Izraela, darowaną im przez Jahwe.

Wydarzeniem kształtującym zręby judaizmu było objawienie na Górze Synaj, nazywanej również Górą Mojżesza. Rdzeniem judaizmu jest przymierze zawarte przez Boga z narodem Izraela oraz przekazanie Mojżeszowi przez Najwyższego (a przez niego całemu narodowi i całej ludzkości) tablicy z dziesięciorgiem przykazań Bożych - Dekalogu.

Niezmiernie ważnym taktem w dziejach biblijnego Izraela było objawienie Mojżeszowi przez Boga Jego zbawczego Imienia. „Płonący krzew” - znak t cofani i (czyli ujawnienia się Boga) u podnóża Góry Synaj (gdzie do dnia dzisiejszego od ponad półtora tysiąca lat istnieje nieprzerwanie klasztor mnichów chrześcijańskich) na wieki wpisał się w historię Izraela, a poprzez Len naród w dzieje wszystkich narodów. Jahwe to Imię Boga, które oznacza „Jestem, który jestem". Imienia Boga Żydzi nie mogli (i nie mogą) wypowiadać, wymawiać. W związku z powyższym zapisywano je w formie JHWH.

WpC w. przed Chrystusem powstało Królestwo Dawida. Jego syn, Salomon zbudował świątynię w Jerozolimie, świętym mieście Hebrajczyków. W Świątyni Jerozolimskiej, w której kapłani sprawowali kult ofiary, znajdowała się Arka Przymierza. Z tego wzglądu Jerozolima stanowiła centrum religijne judaizmu biblijnego.

W czasie kształtowania się judaizmu jako monoteistycznej red i -gii i systemu etyki monoteistycznej przypadały „momenty” kryzysu. Żydzi wystawiani byli na próbę wierności Bogu. Wśród Hebrajczyków niejednokrotnie, szczególnie w czasie „kryzysów egzystencjalnych" (dotyczących przede wszystkim egzystencji całego narodu) rodziła się pokusa powrotu do praktyk politeizmu, idolatrii. Niejednokrotnie niewierność wobec Boga Jahwe znajdowała wyraz w czci oddawanej lokalnym bóstwom, czczonym przez ościenne plemiona. Wielkim zagrożeniem wiary Izraelitów była cześć oddawana fenic-kiemu bóstwu, Baalowi.

W VII w. przed Chrystusem przypadł czas reform judaizmu. Przeprowadzone zostały one przez Jozjasza. Głównym celem reform było scentralizowanie kultu. Odtąd Świątynia Jerozolimska stała się jedynym miejscem składania ofiar Bogu. Wyjątkową rolę w kształtowaniu judaizmu w tym czasie oraz później odgrywali prorocy. Wzywali oni cały lud Izraela, w tym głównie - przywódców życia politycznego do dochowania wierności przymierzu, które Bóg zawarł z nimi. Prorocy nawoływali do przestrzegania ustanowionych przez Jahwe praw, przykazań, do „praktykowania” wżyciu społecznym sprawiedliwości.

W VI, w. przed Chrystusem Babilończycy zniszczyli Świątynię Jerozolimską. Po jej zburzeniu naród żydowski uprowadzony został do niewoli babilońskiej. Fakt ten, dzięki zabiegom i zaangażowaniu kapłanów oraz proroków, nie spowodował upadku religii. To wła-