170 171

Tabela 7. Typy testów osiągnięć szkolnych a sposoby ich wykorzystywania

Objaśnienia:

xx — test nadaje się do danego celu

x — test częściowo nadaje się do danego celu

--test nie nadaje się lub mało nadaje się do danego celu

zdrowia i czynniki fizyczne, tj. niewłaściwe oświetlenie, hałas itp. (por. Z. Palenki, 1965, s. 127-131). Stąd też rezultaty testów informująo istniejącym stanie IV,cezy zawsze w kategorii stwierdzeń prawdopodobnych (L.J. Karmel, 1966, B, R5 i n.).

Tym bardziej więc narażone na błędy są testy nieformalne, w tym również histy nauczycielskie. Źle skonstruowany test jest z reguły „narzędziem obosiecznym”. Z jednej strony bowiem krzywdzi osobę badaną, bo niesprawiedliwie ją Ocenia, a z drugiej — wprowadza w błąd osobę badającą, która daremnie łudzi nię, że poznała osobę badaną w stopniu wystarczającym pod względem posiadanych przez nią wiadomości i umiejętnoścj.

Niemniej jednak przesadą byłoby w warunkach codziennej praktyki szkolnej korzystać wyłącznie ze standaryzowanych testów osiągnięć szkolnych. Zresz-li| — praktycznie rzecz biorąc — nauczyciel daremnie szukałby testów, dotyczących interesującego go zakresu określonych jednostek tematycznych. Niejednokrotnie skazany jest na własną produkcję testów osiągnięć szkolnych. Ważną Jednak rzecząjest, aby zdawał sobie sprawę, że testy oparte jedynie na osobistym wyczuciu i intuicji nie są miarodajnymi narzędziami badań; służyć mogą natomiast dobrze celom praktycznym. Wyjątek stanowią testy konstruowane przez nauczycieli według elementarnych wymogów metodologicznych. Testy takie przybierają postać zbliżoną do testów standaryzowanych pod względem ich struktury, sposobu ujęcia i treści. Im większe jest owe zbliżenie, tym bardziej rzetelne i trafne gwarantują one wyniki testowania.