1 (155) 3

310 Biogramy polskich prozaików

LEM Stanisław, ur. 121X1921 we Lwowie. Tutaj też uzyskał maturę i rozpoczął studia w Instytucie Medycznym, które ukończył po wojnie na Wydziale Medycznym UJ w Krakowie. W okresie wojny pracował jako mechanik samochodowy. Po wyzwoleniu osiedlił się w Krakowie. Debiutował w 1946 roku na łamach prasy literackiej jako poeta. W tym samym roku opublikował w tygodniku „Nowy Świat Przygód” swą pierwszą powieść fantastycznonaukową pt. Człowiek z Marsa. W 1957 roku otrzymał nagrodę m. Krakowa za powieść Czas nieutracony, w 1965 roku — nagrodę literacką II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości. Prozaik, autor sztuk scenicznych, eseista, twórca poczytnych powieści fantastycznonauko-wych, w których, spożytkowując osiągnięcia i perspektywy rozwojowe nauki i techniki, ukazuje nieograniczone możliwości człowieka w podboju przestrzeni kosmicznych. Spośród licznych utworów fantastycznonaukowych Lema, które stały się ulubionymi lekturami młodzieży, na uwagę zasługują następujące powieści i zbiory opowiadań: Astronauci (Cz 1951, 1952, 1953, 1955, 1957, 1967, 1970), Sezam i inne opowiadania (Iskry 1954, 1955), Obłok Magellana (Iskry 1955, 1956, 1959,1963,1967, WL 1970), Dzienniki gwiazdowe (Iskry 1957,1958, WL 1966), Eden (Iskry 1959, 1968), Solaris (MON 1961, ' 1962, 1963), Bajki robotów CNh 1964), Cyberiada(WL 1965, 1967), Opowieść

0    pilocie Pirxie (WL 1968).

ŁOPALEWSKI Tadeusz, ur. 17 VIII1900 w Ostrowach k. Kutna, zm. 30 III 1979. Studiował na Wydziale Humanistycznym Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie. Debiutował w 1917 roku. na łamach prasy polskiej w Piotrogrodzie (Leningrad). Przed wojną był kierownikiem literackim Teatru Miejskiego w Wilnie i kierownikiem programowym rozgłośni wileńskiej. Po wyzwoleniu podjął pracę na stanowisku kierownika programowego rozgłośni radiowej w Łodzi. W 1949 roku przeniósł się do Warszawy. W 1933 roku otrzymał nagrodę im. Filomatów za przekład bylin rosyjskich, w 1963 r. — nagrodę II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za powieść Kaduk, czyli wielka niemoc. Poeta, prozaik, autor sztuk scenicznych, tłumacz literatury rosyjskiej (m. in. Czechowa, Sałtykowa-Szczedrina), reżyser słuchowisk radiowych. Dla młodzieży wydał szereg powieści historycznych (Serca i broń — NK 1955, Niebezpieczne igrzyska — NK 1956, Strachy na Lachy — NK 1957, -1964, Przesławna peregrynacja Tomasza Wolskiego — NK 1959, 1970, Berło

1    desperacja — Cz 1969) i biograficznych (Fryderyk —NK 1962, WLub 1970, Krasicki, książę poetów — NK 1963, Krótkie życie Mochnackiego — NK 1964).

MEISSNER Janusz, ur. 2111901 w Warszawie, zm. 2811 1978 w Krakowie. Studiował w Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. Wawelberga i Rotwanda i w Szkole Nauk Politycznych. W osiemnastym roku życia, po ukończeniu szkoły pilotażu, zdobył cenzus pilota. Odtąd związał się na trwałe z lotnictwem. Pracował kolejno jako instruktor pilotażu w Bydgoszczy, szef pilotażu Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Dęblinie, dowódca eskadry i komendant Szkoły Pilotów w Krakowie. Brał udział w III powstaniu śląskim jako dowódca grupy dywersyjnej, pracował krótko w dowództwie lotnictwa i uczestniczył w krajowych i międzynarodowych zawodach lotniczych. Bogate wrażenia i nagromadzone obserwacje z życia pilotów znalazły wkrótce upust w twórczości literackiej. Debiutował w 1926 roku na łamach prasy jako prozaik. W roku 1927 ogłosił książkę pt. Hangar nr 7. Uczestniczył w kampanii wrześniowej. W latach wojny i okupacji był kierownikiem Polskiego Radia w Wielkiej Brytanii i korespondentem lotniczym, w latach 1944—1946 — oficerem w Royal Air Forces. Po powrocie do kraju zamieszkał początkowo w Zakopanem, a od 1956 roku w Krakowie. W 1965 roku otrzymał nagrodę literacką II stopnia Ministra Obrony Narodowej, w 1968 roku — nagrodę m. Krakowa. Uprawiał prozę przygodową, głównie o tematyce lotniczej, a także morskiej. Po wojnie wydał szereg utworów, nie zawsze z wyraźnym adresem czytelniczym, które, dzięki wątkom przygodowym, zyskały olbrzymią popularność wśród młodzieży. Przeżycia z lat wojny utrwalił pisarz w reportażowych opowieściach: Żądło Genowefy (1943, Awir 1946, 1946, 1947, 1948, Iskry 1956, 1957, 1958 razem z „L” jak Lucy, 1967), „L” jak Lucy (1945, Awir 1946, 1948, Iskry 1956, 1957, 1968) oraz w opowiadaniach Na afrykańskim szlaku (1946, Awir 1946). Utwory te traktują o walce polskich dywizjonów lotniczych W Anglii oraz rejestrują epizody ostatniego etapu wojny powietrznej na froncie zachodnim. Napisał też Meissner powieść pt. Warszawa — kurs na Berlin (PrW 1948, MON 1959, 1963, 1968) o walkach polskich lotników na froncie wschodnim, w której przedstawił wybrane epizody ze szlaku bojowego I Pułku Lotniczego „Warszawa”, uformowanego w ZSRR. Późniejsze utwory pisarza ukazują już lotnictwo w służbie pokoju. Świadczy o tym m. in. powieść Niebieskie drogi (Iskry 1954, 1955, 1957). Meissner był ponadto autorem książek o tematyce morskiej {Sześciu z „Daru Pomorzą” — MON 1950, 1951, 1952, Iskry 1957, Wraki— Iskry 1953, 1954, 1954, 1956, 1964, Tajfun z poludnio-wschodu — Iskry 1955, 1956, 1961), korsarskiej {Czarna bandera, Opowieść o korsarzu Janie Martenie, cz. I. Zielona brama — Iskry 1957, 1962, 1965, cz. II. Czerwone krzyże — Iskry 1958, 1959, 1962, 1965, Przygoda śródziemnomor-