1tom079

4. INFORMATYKA 160

1)    rozpoznanie potrzeb i możliwości, odnoszących się do planowanego przedsięwzięcia;

2)    sprecyzowanie zadania projektowego;

3)    synteza projektowanego obiektu;

4)    analiza i optymalizacja;

5)    końcowa ocena obiektu;

6)    opracowanie rysunkowej i tekstowej dokumentacji.

Z podanej listy efektywność etapów⁷ (3) do (6) może być znacznie zwiększona przez wykorzystanie komputerowych systemów wspomagających projektowanie (systemy CAD

—    ang. Computer Aided Design).

Synteza projektowanego obiektu obejmuje przede wszystkim wstępną dokumentację rysunkowy, której wykonanie w przypadku posłużenia się systemem CAD — może w dużym stopniu ułatwić moduł interakcyjnej grajiki komputerowej (ICG — ang. hueractwe Computer Graphics) takiego systemu. Moduł grafiki pozwala tworzyć plaski albo przestrzenny obraz projektowanej konstrukcji z przechowywanych w pamięci systemu elementarnych obiektów, takich jak punkty, odcinki, luki, a także proste („prymitywne") bryły. Figury te, a także tworzone z nich zespoły powinien moduł grafiki na żądanie użytkownika transformować, zmieniając ich wielkość i położenie w przestrzeni. Proces syntezy geometrycznej powinien być wizualizowany na ekranie graficznego monitora, a pośrednie i końcowe wyniki tego procesu należy przechowywać w pamięci systemu do dalszego wykorzystania.

Na etapie analizy i optymalizacji projektowanego obiektu istotne korzyści daje szybkość komputerowych obliczeń, które mogą dotyczyć zarówno jego właściwości geometrycznych, jak i statycznych, dynamicznych czy ekonomicznych. Łatwość wprowadzania modyfikacji parametrów obiektu oraz łatwość wielokrotnego wykonywania raz zaprogramowanych obliczeń pozwala na analizę, opierającą się na większej liczbie wariantów, niż byłoby to możliwe w przypadku projektowania tradycyjnego. Zastosowanie systemu CAD powinno też umożliwić pełną kontrolę, czy rozważana wersja projektu spełnia ogólnie obowiązujące bądź. założone dla danego przedsięwzięcia standardy. Zastosowanie systemu CAD powinno także ułatwić wieloaspektową końcową ocenę projektowanego obiektu.

Systemy CAD pozwalają również uzyskiwać istotne korzyści na etapie tworzenia końcowej dokumetacji projektowanego obiektu. Za przykład może tu posłużyć automatyczne uzyskiwanie rysunków perspektywicznych, z reguły znacznie bardziej czytelnych dla odbiorcy projektu, automatyczne tworzenie zestawień części i materiałów, a także automatyczne generowanie danych komputerowych do późniejszego numerycznego sterowania obróbką czy montażem. Udogodnienia oferowane przez systemy CAD powodują, że komputerowe wspomaganie nic tylko przyspiesza proces projektowania i czyni go dla projektanta bardziej komfortowym, zwiększa dokładność przeprowadzonych obliczeń i stopień optymalizacji projektowanego obiektu, ale także zapewnia znaczne zmniejszenie liczby rysunkowych, obliczeniowych i innych projektowych błędów.

W praktyce projektowej dużą popularnością cieszą się narzędzia programowe firmy „OrCAD” stanowiące wyposażenie stanowisk roboczych inżyniera projektanta. Składają się one, między innymi, z następujących modułów:

—    OrCAD/SDT — program przeznaczony do rysowania schematów⁷ elektronicznych z możliwością podziału na poziomy hierarchiczne — od ogólnych schematów blokowych, przez coraz bardziej szczegółowe, aż do konkretnych rozwiązań układowych. Biblioteka programu liczy ponad dwadzieścia tysięcy elementów elektronicznych i elektrotechnicznych z możliwością projektowania własnych symboli;

—    OrCAD/PCB — program przeznaczony do projektowania wielowarstwowych obwodów drukowanych;

—    OrCAD/VST program umożliwiający symulację pracy układów cyfrowych, między innymi umożliwia definiowanie programów⁷ czasowych elementów⁷ i projektowanie sekwencji wymuszeń;

OrCAD/PLD — program wspomagający projektowanie układów programowalnych typu PLD i kasowalnych programowalnych układów⁷ cyfrowych typu EPLD (Erasable Program — mobile Logic Dcvicc);

__ OrCAD/MOD — program służący do budowy przez użytkownika modeli układów ~ programowalnych typu PLD;

_ OrCAD/EDV program edukacyjny dotyczący pięciu powyższych modułów.

4.5.8. Komputerowe systemy wspomagające zarządzanie

przedstawiając ogólnie strukturę systemu informatycznego, można posłużyć się charakterystyką systemu działania sformułowaną przez G. Nadlera. Ze względu na fakt, że system informatyczny jest jednym z wielu przypadków systemu działania, podejście takie jest całkowicie usprawiedliwione.

Charakterystykę każdego systemu informatycznego można więc określić, dokonując opisu jego podstawowych elementów składowych, którymi są:

__ główne zadanie — czyli cel oraz podstawowe funkcje, które ma spełniać system informatyczny;

_wyjście — informacje wynikowe, emitowane przez system;

- metoda — element obejmujący swym zasięgiem sekwencję czynności (operacji) prowadzących do uzyskania w odpowiednim czasie żądanych informacji wynikowych; _ wejście — dane wejściowe będące tworzywem technologicznego procesu przetwarzania danych;

_ wyposażenie — obejmujące środki biorące udział w procesie przetwarzania danych.

lecz nie będące przedmiotem przetwarzania (budynki — ewentualnie pomieszczenia — w których odbywa się proces przetwarzania, sprzęt informatyczny oraz urządzenia pomocnicze i materiały eksploatacyjne);

—    ludzie — tworzący system informatyczny i biorący udział w jego bieżącej eksploatacji;

—    otoczenie — określające ogól warunków zewnętrznych wpływających na przebieg procesu przetwarzania danych.

Elementy składające się na system informatyczny są ściśle ze sobą powiązane. Znajomość ich wzajemnych związków i oddziaływań jest niezbędnym warunkiem zaprojektowania sprawnie i ekonomicznie działającego systemu informatycznego. Proces projektowania systemu musi więc obejmować wszystkie wymienione elementy oraz uwzględniać relacje zachodzące między nimi. Oprócz sprecyzowania celu i funkcji systemu, zaprojektowania jego wyjść i wejść informatycznych oraz technologii przetwarzania, proces ten musi precyzyjnie określić niezbędne wyposażenie techniczne i kadrowe oraz uwzględnić otoczenie, w których system będzie działać.

Z użytkowego punktu widzenia strukturę systemu informatycznego można przedstawić jako hierarchiczny układ elementów składowych, wyodrębnionych ze względu na merytoryczną zawartość i spełniane funkcje oraz aspekt technologii przetwarzania danych. Mając na względzie tak przyjętą podstawę podziału, w ramach systemu informatycznego można wyróżnić mniejsze elementy, którymi są: podsystemy, jednostki przetwarzania, moduły, przebiegi, operacje.

Podsystem. W informatycznych systemach wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem podsystem odpowiada zakresowi określonej dziedziny tematycznej przedsiębiorstwa. Przykładami podsystemów mogą być: techniczne przygotowanie produkcji, planowanie, ewidencja i kontrola realizacji produkcji, gospodarka materiałowa, gospodarka środkami trwałymi, zatrudnienie i płace, rachunek kosztów produkcji itd. W systemie informatycznym przedsiębiorstwa można wyróżnić od kilku do kilkunastu podsystemów, w zależności od stopnia merytorycznej agregacji zagadnień objętych zakresem każdego z podsystemów.

Jednostka przetwarzania. Niższym hierarchicznie elementem systemu informatycznego jest jednostka przetwarzania, stanowiąca merytorycznie wyodrębnioną czcsc podsystemu. Jednostka przetwarzania realizuje logiczną i względnie zamkniętą funkcję podsystemu. Jako odrębny odcinek procesu przetwarzania może być samodzielnie Projektowana i eksploatowana, a w niektórych przypadkach samodzielnie w’drażana bez omeczności uprzedniego w'drożcnia i eksploatacji innych jednostek. Przykładowo, ^w obrębie podsystemu technicznego przygotowania produkcji można wyszczególnić ustępujące jednostki przetwarzania: specyfikacja części i zespołów na wyrób, pracochłon-°sc wyrobów, materiałochłonność wyrobów, normowanie oprzyrządowania i inne.

¹ Poradni!: inżyniera elektryka tom 1